Założenia tzw. tarczy antykryzysowe (zob. ustawa uchwalona przez Sejm 28 marca 2020. I skierowana do Senatu oraz opublikowana w tym samym dniu na stronach Senatu, druk nr 96) obejmują również regulacje w przedmiocie biegu terminów materialnych, procesowych i sądowych. Poniżej przedstawiamy podsumowanie najistotniejszych założeń w tym zakresie wg obecnej treści ustawy. Jednocześnie monitujemy dalszy przebieg procesu legislacyjnego.

Po pierwsze, projekt ustawy przewiduje, że w czasie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19, nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu – bieg terminów przewidzianych przepisami prawa cywilnego i administracyjnego:

1) od zachowania których jest uzależnione udzielenie ochrony prawnej przed sądem lub organem oraz terminy do dokonania przez stronę czynności kształtujących prawa i obowiązki jej lub drugiej strony stosunku prawnego,

2) zasiedzenia, przedawnienia i innych terminów, których niezachowanie powoduje wygaśnięcie lub zmianę praw rzeczowych oraz roszczeń i wierzytelności wynikających ze stosunków cywilnoprawnych, a także popadnięcie w opóźnienie,

3) zawitych, z niezachowaniem których ustawa wiąże ujemne skutki dla strony,

4) do dokonania przez podmioty lub jednostki organizacyjne podlegające wpisowi do właściwego rejestru czynności, które powodują obowiązek zgłoszenia do tego rejestru, a także terminów na wykonanie przez te podmioty obowiązków wynikających z przepisów o ich ustroju.

Czynności dokonane w celu wykonania uprawnienia lub obowiązku w okresie wstrzymania rozpoczęcia albo zawieszenia biegu terminów są jednak skuteczne. Natomiast, właściwy organ, sąd lub podmiot może wezwać obowiązanego do dokonania czynności wynikających z przepisów prawa, w oznaczonym terminie i w zakresie, w jakim przepis ten zobowiązuje do dokonania czynności, jeżeli niepodjęcie czynności mogłoby spowodować niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia ludzi lub zwierząt, poważną szkodę dla interesu społecznego albo ze względu na grożącą niepowetowaną szkodę materialną. W takim przypadku obowiązany powinien wykonać obowiązek w oznaczonym terminie.

Po drugie, należy wskazać, że w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19, nie biegnie przedawnienie karalności czynu oraz przedawnienie wykonania kary w sprawach o przestępstwa, przestępstwa i wykroczenia skarbowe oraz w sprawach o wykroczenia.

Po trzecie, bieg terminów procesowych i sądowych w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19 nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu na ten okres, m.in. w odniesieniu do:

1) postępowań sądowych, w tym sądowoadministracyjnych,

2) postępowań egzekucyjnych,

3) postępowań karnych i karnoskarbowych i w sprawach o wykroczenia,

4) postępowań administracyjnych,

5) postępowań i kontroli prowadzonych na podstawie Ordynacji podatkowej oraz kontroli celno-skarbowych.

W powyższych sprawach, strona, uczestnik postępowania, kontrolowany i ich kontrahent są jednak obowiązani, na żądanie organu, sądu lub podmiotu, prowadzących odpowiednio postępowanie lub kontrolę, w wyznaczonym przez nich terminie, do dokonania czynności określonej w tym żądaniu, jeżeli wymaga tego interes publiczny lub ważny interes strony albo kontrolowanego, lub niepodjęcie czynności mogłoby spowodować niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia ludzi lub zwierząt, poważną szkodę dla interesu społecznego albo ze względu na grożącą niepowetowaną szkodę materialną.

W okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19, nie przeprowadza się rozpraw ani posiedzeń jawnych, z wyjątkiem spraw zaliczonych ustawowo do kategorii pilnych. We wskazanym okresie, nie wykonuje się tytułów wykonawczych nakazujących opróżnienie lokalu mieszkalnego.

Po czwarte, projektowaną ustawą w czasie stanu zagrożenia epidemicznego, stanu epidemii lub w przypadku zaprzestania działania operatora pocztowego świadczącego usługi powszechne, wprowadzane są szczególne zasady wnoszenia pism procesowych, w szczególności pisma takie mogą być wnoszone do sądu przy użyciu platformy ePUAP, portalu informacyjnego sądów powszechnych lub za pomocą poczty elektronicznej. Pismo uważa się za wniesione z chwilą wprowadzenia go do środka komunikacji elektronicznej i nadania na adres poczty elektronicznej sądu wskazany na stronie internetowej sądu. Wskazane rozwiązania znajdują zastosowanie odpowiednio  do wnoszenia pism do organów administracji publicznej w postępowaniu administracyjnym, komorników sądowych (za wyjątkiem tytułu wykonawczego, który zawsze składa się na piśmie, chyba że przepis szczególny przewiduje formę elektroniczną) oraz pism oraz składania oświadczeń woli i innych oświadczeń członków organów osób prawnych dokonujących czynności z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej.

Powyższe zestawienie nie wyczerpuje całości regulacji w przedmiocie biegu terminów, która została zawarta w projekcie ustawy tzw. tarczy antykryzysowej. W każdej indywidualnej sprawie zalecamy skorzystanie z profesjonalnej porady i zapraszamy Państwa do kontaktu.