Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 9 czerwca 2017 r., sygn. akt: III CZP 118/16 uznał, że cofnięcie pozwu w sytuacji, w której pozwany zaprzeczył zasadności powództwa, składając sprzeciw od nakazu zapłaty, skutkuje obowiązkiem zwrotu kosztów procesu pozwanemu (art. 203 § 2 zdanie drugie k.p.c.) także wtedy, gdy dochodzone w pozwie świadczenie zostało wyegzekwowane. Powołany art. 203 § 2 k.p.c. stanowi, że pozew cofnięty nie wywołuje żadnych skutków, jakie ustawa wiąże z wytoczeniem powództwa. Na żądanie pozwanego powód zwraca mu koszty, jeżeli sąd już przedtem nie orzekł prawomocnie o obowiązku ich uiszczenia przez pozwanego. W praktyce orzeczniczej utarło się jednak, że jeżeli cofnięcie pozwu jest skutkiem spełnienia przez pozwanego w toku procesu świadczenia żądanego w pozwie, to powód jest traktowany jako strona wygrywająca i ma co do zasady prawo do zwrotu kosztów procesu od pozwanego.

Zwrócić należy uwagę, że sąd zadający pytanie prawne Sądowi Najwyższemu zmierzał do rozstrzygnięcia wątpliwości:

1. Czy cofnięcie pozwu na skutek wyegzekwowania w całości wierzytelności na podstawie zaopatrzonego w klauzulę wykonalności nakazu zapłaty w elektronicznym postępowaniu upominawczym, gdy następnie nakaz ten stracił moc na skutek sprzeciwu, w którym pozwany zakwestionował roszczenie, uzasadnia przyjęcie, że pozwany jest stroną wygrywającą sprawę?

w razie przeczącej odpowiedzi:

2. Czy rozstrzygnięcie o kosztach procesu wymaga w opisanej sytuacji zbadania sprawy co do istoty?​

Poczynić tu należy uwagę, że zaopatrzenie nakazu zapłaty w klauzulę wykonalności co do zasady jest możliwe dopiero po jego uprawomocnieniu, czyli po upływie terminu na wniesienie sprzeciwu od nakazu zapłaty przez pozwanego. Czasem jednak sąd błędnie uznaje nakaz zapłaty za doręczony wskutek niepodjęcia przesyłki sądowej po podwójnej awizacji pocztowej, podczas gdy został on wysłany na błędny adres pozwanego. Wtedy sąd nie mając wiedzy, że adres pozwanego był błędny, przyjmuje, że termin na wniesienie sprzeciwu biegnie od dnia daty fikcji doręczenia (od ostatniego dnia na podjęcie awizowanej przesyłki sądowej). I po upływie dwutygodniowego terminu na wniesienie sprzeciwu przez pozwanego uznaje nakaz za prawomocny, co otwiera drogę powodowi do wystąpienia o nadanie nakazowi klauzuli wykonalności. Po jej otrzymaniu powód dysponuje tytułem egzekucyjnym, który może skierować do komornika sądowego w celu wszczęcia egzekucji. Pozwany natomiast w takiej sytuacji może dowiedzieć się od komornika sądowego czy wręcz z historii rachunku bankowego, że jest prowadzona wobec niego egzekucja na podstawie oznaczonego nakazu zapłaty. Może wtedy ustalić w aktach sprawy, na jaki adres został do niego wysłany nakaz i po stwierdzeniu, że był to adres nieprawidłowy, może wnieść do sądu sprzeciw od nakazu zapłaty, wykazując nieprawidłowe jego doręczenie za pierwszym razem i tym samym wykazując, że termin na wniesienie sprzeciwu nakazu zapłaty nie rozpoczął w ogóle biegu (jego początek bowiem wyznacza doręczenie pozwanemu nakazu zapłaty). Wniesienie sprzeciwu od nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym powoduje utratę mocy nakazu zapłaty i wtedy proces toczy się dalej w trybie można by rzec zwykłym. Powód, który otrzymał już świadczenie w toku egzekucji nie powinien uzyskać wyroku zasądzającego świadczenie, który już otrzymał. Jeżeli jednak w takiej konfiguracji procesowej pozwany kwestionuje żądanie pozwu, w interesie powoda jest podtrzymywanie pozwu. Sąd uznając, że powództwo było zasadne w dacie jego wniesienia powinien w takim przypadku oddalić pozew (z uwagi na wyegzekwowanie świadczenia w toku trwania procesu) oraz zasądzić koszty procesu na rzecz powoda (traktując go jako stronę wygrywającą z uwagi na to, że powództwo było uzasadnione w dacie jego wniesienia). Cofając w takiej konfiguracji pozew, którego zasadność kwestionuje pozwany, powód naraża się na zasądzenie od niego na rzecz pozwanego zwrotu kosztów postępowania. Warto poza tym wspomnieć, że pozwany, który wnosi sprzeciw od nakazu zapłaty, gdy już świadczenie zostało wyegzekwowane, może wnieść ponadto pozew z żądaniem zasądzenia na jego rzecz zwrotu wyegzekwowanych od niego środków.