Czas pracy pracownika i osoby zarządzającej
Pojęcie czasu pracy oraz jego wymiar zostały ściśle uregulowane w Kodeksie Pracy (Dz.U. z 2018 r., poz. 108) . Przepisy kodeksu wskazują między innymi maksymalny dobowy wymiar pracy, minimalne okresy wypoczynku oraz zasady pracy w godzinach nocnych, w dni wolne oraz w godzinach nadliczbowych, jednak nie są to uregulowania odnoszące się do każdego zatrudnionego na umowę o pracę. Spośród pracowników niejednokrotnie wyłaniane są jednostki, które przyjmują za zadanie organizowanie pracy innych osób, czuwanie nad realizacją zadań oraz zarządzanie zakładem pracy w imieniu jego właściciela. Mowa oczywiście o kadrze zarządzającej. Z uwagi na to, że czas pracy tej grupy osób nie podlega takim samym ograniczeniom jak ten przewidziany dla innego pracownika, poniżej przedstawiamy syntetyczne porównanie uregulowań dotyczących kadry zarządzającej i innych pracowników. Należy jednak mieć na uwadze, że nie każda osoba nazywana wewnętrznie w ramach organizacji kierownikiem faktycznie nim będzie. W rozumieniu Kodeksu pracy zgodnie z art. 128 § 2 pkt 2 jako pracownika zarządzającego zakładem pracy określa się osobę, która jednoosobowo kieruje zakładem pracy oraz jego zastępcę lub pracowników wchodzących w skład kolegialnego organu zarządzającego zakładem pracy czy też głównych księgowych. W związku z tym osobami zarządzającymi w rozumieniu tego przepisu nie są osoby, które kierują (zarządzają) działalnością poszczególnych grup pracowników w zakładzie pracy, np. kierownicy działów, wydziałów, departamentów, kierownicy zmiany itp. (chyba, że są to wyodrębnione komórki organizacyjne), za to będą to prezesi, dyrektorzy czy też zarząd spółki.
| Zakres | Czas pracy osoby zarzadzającej | Czas pracy osoby niezarządzającej | ||
| tygodniowy czas pracy | łączny tygodniowy czas pracy liczony z godzinami nadliczbowymi może przekraczać przeciętnie 48 godzin w przyjętym okresie rozliczeniowym (art.131 §1 i 2 k.p.) | łączny tygodniowy czas pracy liczony z godzinami nadliczbowymi nie może przekraczać przeciętnie 48 godzin w przyjętym okresie rozliczeniowym (art.131 § 1) | ||
| okres odpoczynku dobowego | okres nieprzerwanego odpoczynku dobowego może być krótszy niż 11 godzin, z zachowaniem prawa do równoważnego okresu odpoczynku w okresie rozliczeniowym (art. 132 § 2 i 3 k.p.) | okres nieprzerwanego odpoczynku dobowego nie może być krótszy niż 11 godzin, z zachowaniem prawa do równoważnego okresu odpoczynku w okresie rozliczeniowym w wypadku skrócenia tego okresu z uwagi na prowadzenie akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii (art. 132 §1) – z zastrzeżeniem art. 136 § 2 i art. 137 | ||
| okres odpoczynku tygodniowego | okres nieprzerwanego odpoczynku tygodniowego może być krótszy niż 35 godzin, z tym że odpoczynek ten nie może być krótszy niż 24 godziny (art. 133 § 2) | Pracownikowi przysługuje w każdym tygodniu prawo do co najmniej 35 godzin nieprzerwanego odpoczynku (art. 133 §1) | ||
| czas dyżuru | za czas dyżuru, podczas którego nie była wykonywana praca nie przysługuje czas wolny od pracy ani rekompensata w postaci wynagrodzenia art. 151(5) § 4. Czas pełnienia dyżuru może naruszać prawa pracownika do odpoczynku, o którym mowa w art. 132 i 133 | Za czas dyżuru, z wyjątkiem dyżuru pełnionego w domu, pracownikowi przysługuje czas wolny od pracy w wymiarze odpowiadającym długości dyżuru, a w razie braku możliwości udzielenia czasu wolnego – wynagrodzenie wynikające z jego osobistego zaszeregowania, określonego stawką godzinową lub miesięczną, a jeżeli taki składnik wynagrodzenia nie został wyodrębniony przy określaniu warunków wynagradzania – 60% wynagrodzenia. Czas pełnienia dyżuru nie może naruszać prawa pracownika do odpoczynku, o którym mowa w art. 132 i 133 | ||
| godziny nadliczbiwe | za pracę poza zaplanowanym czasem pracy nie przysługuje prawo do wynagrodzenia wraz z dodatkiem za pracę w godzinach nadliczbowych. Kierownikom wyodrębnionych komórek organizacyjnych za pracę w godzinach nadliczbowych przypadających w niedzielę i święto przysługuje prawo do wynagrodzenia oraz dodatku z tytułu pracy w godzinach nadliczbowych w wysokości określonej w art. 151(1) § 1, jeżeli w zamian za pracę w takim dniu nie otrzymali innego dnia wolnego od pracy art. 151(4) § 2 | liczba godzin nadliczbowych nie może przekroczyć 150 w roku kalendarzowym (art. 151 §3) Za pracę w godzinach nadliczbowych, oprócz normalnego wynagrodzenia, przysługuje dodatek w wysokości 100% wynagrodzenia – za pracę w godzinach nadliczbowych przypadających: w nocy, w niedziele i święta niebędące dla pracownika dniami pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy, w dniu wolnym od pracy udzielonym pracownikowi w zamian za pracę w niedzielę lub w święto, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy, 50% wynagrodzenia – za pracę w godzinach nadliczbowych przypadających w każdym innym dniu niż określony wyżej (art. 151(1) §1 | ||
| praca w nocy | wykonywanie prac szczególnie niebezpiecznych albo związanych z dużym wysiłkiem fizycznym lub umysłowym w nocy nie stanowi przesłanki skrócenia czasu pracy do 8 godzin na dobę (art.151 (7) §3 i §5 , za każdą godzinę pracy w w porze nocnej przysługuje mu wynagrodzenie w wysokości 20% stawki godzinowej wynikającej z minimalnego wynagrodzenia za pracę (art. 151(8) §1) | Czas pracy pracującego w nocy nie może przekraczać 8 godzin na dobę, jeżeli wykonuje prace szczególnie niebezpieczne albo związane z dużym wysiłkiem fizycznym lub umysłowym (art.151 (7) §3 – za każdą godzinę pracy w porze nocnej przysługuje mu ponadto wynagrodzenie w wysokości 20% stawki godzinowej wynikającej z minimalnego wynagrodzenia za pracę (art. 151(8) §1) | ||
| ewidencja | brak ewidencji czasu pracy | ewidencja czasu pracy | ||