Eliminacja sztucznych struktur hybrydowych – zmiany w ustawie o CIT
Ustawa z dnia 9 października 2015 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2015 r., poz. 1932) wprowadza daleko idące zmiany mające na celu uszczelnienie systemu podatkowego poprzez eliminację sztucznych struktur hybrydowych stworzonych wyłącznie w celu unikania opodatkowania. Na gruncie ustawodawstwa obowiązującego do końca roku 2015 podmioty powiązane korzystały ze zwolnienia z opodatkowania dywidend na postawie art. 20 ust. 3 i art. 22 ust. 4 ustawy o CIT, gdzie warunkiem zwolnienia było wypłacenie dywidendy przez spółkę będącą rezydentem obszaru Unii Europejskiej bądź Europejskiego Obszaru Gospodarczego spółce mającej siedzibę lub zarząd na terytorium UE bądź EOG. Konieczna w tym wypadku była deklaracja spółki przyjmującej dywidendę o niekorzystaniu ze zwolnienia z opodatkowania od całości swoich dochodów. Dodatkowym warunkiem była okoliczność, iż wypłata świadczenia następowała w momencie, gdy spółka otrzymująca dywidendę była w posiadaniu min. 10 % udziałów w kapitale spółki wypłacającej dywidendę przez okres nie krótszy niż 2 lata. Nowelizacja ustawy o CIT miała na celu wdrożenie do polskiego systemu prawnego nowej dyrektywy unijnej 2015/121/UE zmieniającej dotychczasową 2011/96/UE dotyczącą opodatkowania dywidend wypłacanych w państwach członkowski UE. W wyniku tego, do polskiego ustawodawstwa w ramach ustawy o CIT został wprowadzony art. 22c, który to przybiera następujące brzmienie:
Art. 22c. 1. Przepisów art. 20 ust. 3 oraz art. 22 ust. 4 nie stosuje się, jeżeli:
1) osiągnięcie dochodów (przychodów) z dywidend oraz innych przychodów z tytułu udziału w zyskach osób prawnych następuje w związku z zawarciem umowy lub dokonaniem innej czynności prawnej, lub wielu powiązanych czynności prawnych, których głównym lub jednym z głównych celów było uzyskanie zwolnienia od podatku dochodowego na podstawie art. 20 ust. 3 lub art. 22 ust. 4, a uzyskanie tego zwolnienia nie skutkuje wyłącznie wyeliminowaniem podwójnego opodatkowania tych dochodów (przychodów), oraz
2) czynności, o których mowa w pkt 1, nie mają rzeczywistego charakteru.
2. Dla celów ust. 1 uznaje się, że umowa lub inna czynność prawna nie ma rzeczywistego charakteru w zakresie, w jakim nie jest dokonywana z uzasadnionych przyczyn ekonomicznych. W szczególności dotyczy to sytuacji, gdy w drodze czynności, o których mowa w ust. 1, przenoszona jest własność udziałów (akcji) spółki wypłacającej dywidendę lub spółka osiąga przychód (dochód), wypłacany następnie w formie dywidendy lub innego przychodu z tytułu udziału w zyskach osób prawnych.
Z przytoczonego przepisu wynika, iż spółki powiązane zapłacą podatek dochodowy od wypłaconej dywidendy jeśli dywidenda ta nie będzie miała uzasadnionych przyczyn ekonomicznych funkcjonując jedynie jako narzędzie służące do uzyskania korzyści podatkowej. Do oceny tej okoliczności umocowane będą organy podatkowe. Jeśli zatem Urząd Skarbowy stwierdzi, iż spółka zależna została utworzona jedynie w celu wykorzystania zwolnienia podatkowego, ponieważ wzajemne relacje handlowe nie odzwierciedlają rzeczywistości gospodarczej ani rozwiązanie to nie wykazuje uzasadnionych przyczyn ekonomicznych, od wypłaty takiej dywidendy zostanie naliczony 19% podatek dochodowy. Ciężar uiszczenia podatku będzie w tym wypadku spoczywał w większym stopniu na podatniku aniżeli na płatniku, gdyż spółka wypłacająca dywidendę (płatnik) nie odprowadzi od tegoż świadczenia podatku tylko w momencie otrzymania od spółki kapitałowej (podatnika) oświadczenia, iż wypłata dywidendy nie miała na celu uniknięcia opodatkowania, zatem nie ma wobec niej zastosowania art. 22c ustawy o CIT. W przypadku złożenia fałszywego oświadczenia, ciężar podatku będzie spoczywał na podatniku.
Przepisy te maja zastosowanie do przychodów osiągniętych od 1 stycznia 2016 roku.