III CZP 158/22 – Zażalenie czy apelacja przy zabezpieczeniu spadku? Uchwała Sądu Najwyższego z 26 października 2023 r.
Do Sądu Najwyższego trafiło zagadnienie prawne przedstawione przez sąd drugiej instancji, które sprowadzało się do pytania:
„Czy na postanowienie sądu w przedmiocie zabezpieczenia spadku orzekające co do istoty sprawy przysługuje środek zaskarżenia w postaci zażalenia czy apelacji?”
Problem wynikał z pozornie sprzecznych przepisów:
- Art. 518 k.p.c. – przewiduje apelację od postanowień orzekających co do istoty sprawy.
- Art. 635 § 6 k.p.c. – wprost stanowi, że na postanowienie w przedmiocie zabezpieczenia spadku przysługuje zażalenie.
Powstało pytanie: który z przepisów ma pierwszeństwo, gdy postanowienie dotyczy istoty sprawy?
Stanowisko Sądu Najwyższego
Sąd Najwyższy przyjął jednoznaczną interpretację. Wskazał, że:
- Art. 635 § 6 k.p.c. jest przepisem szczególnym wobec art. 518 k.p.c.
- Ustawodawca – wprowadzając w 2015 r. zmianę do art. 635 k.p.c. – świadomie zastąpił apelację zażaleniem w sprawach o zabezpieczenie spadku, nawet jeśli orzeczenie rozstrzyga co do istoty sprawy.
- Celem było uproszczenie procedury oraz przyspieszenie rozpoznania tych spraw.
W konsekwencji Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 26 października 2023 r. stwierdził:
„Na postanowienie sądu w przedmiocie zabezpieczenia spadku orzekające co do istoty sprawy przysługuje zażalenie.”
Podsumowanie
Sąd Najwyższy przesądził, że w przypadku postanowień o zabezpieczeniu spadku – nawet tych orzekających co do istoty sprawy – wyłącznym środkiem zaskarżenia jest zażalenie.
Rozstrzygnięcie to kończy spór interpretacyjny i wprowadza większą przejrzystość w procedurze cywilnej.