Zgodnie z art. 797¹ k.p.c. wierzyciel może zlecić komornikowi poszukiwanie za wynagrodzeniem majątku dłużnika. Jednocześnie w związku z tym niezbyt z pozoru skomplikowanym przepisem, występują kontrowersje w praktyce jego stosowania. Co do zasady komornik z urzędu nie ma obowiązku poszukiwania i ustalania majątku dłużnika w celu zapewnienia efektywnej i skutecznej egzekucji. Podmiotem, który powinien wskazać majątek dłużnika w toku egzekucji jest wierzyciel, który powinien we wniosku o wszczęcie egzekucji wskazać sposoby jej prowadzenia.

Co ważne, czynności związane z poszukiwaniem majątku podlegają dość znacznym opłatom. Zgodnie z art. 53a ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji, opłatę stałą w wysokości 2% przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego komornik pobiera od wierzyciela w przypadku otrzymania zlecenia poszukiwania majątku dłużnika w trybie art. 797¹ k.p.c. W przypadku nieuiszczenia opłaty w terminie 7 dni od otrzymania wezwania, komornik zwróci wniosek egzekucyjny zawierający takie zlecenie. Poza opłatą wstępną w razie odnalezienia majątku dłużnika komornik pobiera od wierzyciela opłatę stałą w wysokości 5% szacunkowej wartości tego majątku, nie więcej jednak niż 100% przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego. Opłata ta ulega zmniejszeniu o kwotę opłaty pobranej w etapie wstępnym. Co do zasady tego rodzaju kosztami postępowania ostatecznie powinien zostać obciążony dłużnik. Jednak w praktyce niestety zdarza się, że egzekucja okazje się bezskuteczna i wtedy wierzyciel nie ma możliwości odzyskać opłat uiszczonych w ramach postępowania egzekucyjnego.

Zgodnie z brzmieniem przepisu art. 797¹ k.p.c. należy wskazać, iż poszukiwanie majątku przez komornika jest fakultatywne. W konsekwencji bez wyraźnego wniosku komornik nie powinien dokonywać czynności w ramach art. 797¹ k.p.c. lub też traktować czynności zawartych w obszernym wniosku egzekucyjnym zawierających wnioski w trybie art. 761 k.p.c. o dokonanie zapytań do Centralnej Bazy Danych Ksiąg Wieczystych czy Centralnej Ewidencji Pojazdów i Kierowców  jako dorozumianego wniosku o poszukiwanie majątku.

Zgodnie z art. 761 § 1 k.p.c. organ egzekucyjny może zasięgać od organów administracji publicznej, organów wykonujących zadania z zakresu administracji publicznej, organów podatkowych, organów rentowych, banków, spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych, przedsiębiorstw maklerskich, organów spółdzielni mieszkaniowych, zarządów wspólnot mieszkaniowych oraz innych podmiotów zarządzających mieszkaniami i lokalami użytkowymi, jak również innych instytucji i osób nieuczestniczących w postępowaniu, informacji niezbędnych do prowadzenia egzekucji. W konsekwencji wykonanie wniosku wierzyciela o złożenie zapytania w trybie wskazanego artykułu, w naszej opinii nie jest poszukiwaniem majątku na zlecenie wierzyciela.

W konsekwencji w naszej ocenie komornik może żądać opłaty za poszukiwanie majątku tylko na wyraźnie złożony wniosek trybie 797¹ k.p.c., natomiast nie jest władny do żądania takiej opłaty w sytuacji sformułowania obszernego wniosku egzekucyjnego na podstawie art. 761 k.p.c.