Możliwość dokonania przez sąd ustaleń sprzecznych z treścią księgi wieczystej
Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 8 września 2021 r., sygn. akt III CZP 28/21 wskazuje, iż domniemanie zgodności wpisu z rzeczywistym stanem prawnym, o którym mowa w art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (t.j. Dz. U. z 2019 r., poz. 2204 ze zm.), także w odniesieniu do wpisu hipoteki, może zostać wzruszone – jako przesłanka rozstrzygnięcia – w innej sprawie cywilnej niż sprawa o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym (art. 10 tej ustawy).
Orzeczenie niewątpliwie istotne dla praktyki sądowej, rozstrzyga, że nie jest konieczne wytaczanie osobnego powództwa o uzgodnienie treści wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym w sytuacji, gdy w innym procesie ten stan niezgodności ma znaczenie dla rozstrzygnięcia innego procesu. Tytułem przykładu można pozwać właściciela nieruchomości niewpisanego do księgi wieczystej o zaprzestanie imisji (działań zakłócająych korzystanie z nieruchomości sąsiednich ponad przeciętną miarę, wynikającą ze społeczno-gospodarczego przeznaczenia nieruchomości i stosunków miejscowych) i w toku procesu wykazać, że pozwany jest właścicielem nieruchomości generującej imisje.
W codziennej praktyce sporów sądowych w zależności od konfiguracji stanu faktycznego ocenić należy, jaka strategia procesowa będzie w danym przypadku najlepsza. I w świetle takiej oceny zdecydować, czy lepiej wytaczać osobny pozew o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym czy ograniczyć się do wykazania w trakcie innego procesu istotnej okoliczności, jaką jest właśnie stan prawny księgi wieczystej odbiegający od treści wpisu w takiej księdze.