Instytucja niegodności dziedziczenia została uregulowana w art. 928 § 1 Kodeksu Cywilnego. Przepis ten enumeratywnie wymienia trzy przyczyny niegodności. Jako pierwszą wskazuje tzw. dopuszczenie się umyślnego, ciężkiego przestępstwa przeciwko spadkodawcy. Niejasność w rozumieniu może powodować określenie  “ciężkie przestępstwo”, bowiem polski kodeks karny nie definiuje tego pojęcia. Można jedynie przypuszczać, że za takie przestępstwo uznane może zostać np. zabójstwo ze szczególnym okrucieństwem. Drugą przyczyną niegodności dziedziczenia jaką wymienia przytoczony wcześniej przepis kodeksu cywilnego jest użycie podstępu lub groźby w celu nakłonienia spadkodawcy do sporządzenia lub odwołania testamentu lub przeszkodzenie mu w dokonaniu tych czynności. Podstęp oznacza wprowadzenie mylnego wyobrażenia spadkobiercy na temat rzeczywistości. Z kolei groźba musi mieć charakter bezprawny i poważny. Takie zachowanie stanowi bezprawne wpływanie na sferę świadomości spadkodawcy, które z kolei skutkuje zmianą lub sporządzeniem przez niego testamentu. Jako trzecią przyczynę, kodeks podaje działania przeciwko testamentowi tj. zniszczenie, podrobienie, ukrycie, przerobienie, oraz świadome korzystanie z takiego przerobionego testamentu.

Zasadniczym pytaniem jest, kto i kiedy może wystąpić o uznanie za niegodnego dziedziczenia. Otóż osobą taką może być każda osoba mająca w tym interes  w ciągu roku od dnia kiedy dowiedziała się o przyczynie niegodności, nie później jednak niż przed upływem trzech lat od otwarcia spadku -co następuje z chwilą śmierci spadkodawcy. Osobą uznaną za niegodnego może być zarówno spadkobierca ustawowy jak i testamentowy.

Osoba, która została uznana za niegodnego dziedziczenia jest traktowana tak jakby nie dożyła otwarcia spadku. Art. 930 § 1 k.c. precyzuje jednak, że spadkobierca nie może być uznany za niegodnego, jeśli spadkodawca mu przebaczył. Natomiast w sytuacji gdy spadkobierca dokonuje przebaczenia nie mając jednocześnie pełnej zdolności do czynności prawnych, przebaczenie jest skuteczne, wtedy kiedy nastąpiło z dostatecznym rozeznaniem. Ustawowe sformułowanie „dostateczne rozeznanie” jest jednak niedookreślone. Daje to sądowi orzekającemu możliwość dokonywania ocen z uwzględnieniem okoliczności konkretnego stanu faktycznego. Ponadto przebaczenie może być dokonane w sposób wyraźny lub dorozumiany np. wtedy kiedy spadkodawca znający powód wydziedziczenia powołuje daną osobę do spadku.