Nowe przepisy będą obowiązywać od 1 stycznia 2016 r. i mają pozwolić przedsiębiorcom na wcześniejsze wdrożenie czynności naprawczych, co pozwoli im na sprawniejsze zaspokojenie wierzycieli oraz uniknięcie przy tym likwidacji przedsiębiorstwa. Przedsiębiorstwa mające problemy finansowe uzyskają nowe instrumenty pozwalające zawrzeć układ między wierzycielami według najbardziej dogodnej dla siebie procedury. Ustawa z dnia 15 maja 2015 roku – Prawo restrukturyzacyjne (Dz. U. 2015 poz. 978) przewiduje zamiast sformalizowanego oraz nieefektywnego wyboru między upadłością likwidacyjną a upadłością z możliwością zawarcia układu, osobne prawo restrukturyzacyjne polegające na wyborze spośród czterech możliwości zawarcia układu z wierzycielami. Zmiany dotyczą również ograniczenia uprzywilejowania wierzytelności publiczno-prawnych, zmiany roli syndyka w ramach nowych procedur, a także zwiększenia aktywności samego dłużnika w toku postępowania.

Nowe postępowanie restrukturyzacyjne to:

• postępowanie o zatwierdzenie układu – pozwalające na szybkie oraz bez zawiłości zawarcie porozumienia z wierzycielami. Skierowane jest do przedsiębiorców, którzy mimo że są wypłacalni, jednak rokują problemy finansowe w przyszłości. W przypadku, gdy dłużnik, któremu uda się zebrać pozytywne głosy większości wierzycieli za zawarciem układu, będzie mógł samodzielnie prowadzić postępowanie;
• przyspieszone postępowanie układowe – polega na możliwości zawarcia układu na zgromadzeniu wierzycieli zwołanym przez sąd. W przypadku, gdy egzekucja wierzytelności objętych układem utrudni bądź uniemożliwi zawarcie układu, przewidziano możliwość zabezpieczenia majątku dłużnika i zawieszenie egzekucji tych należności. Powinno przebiegać szybko, gdyż tylko sprawne przeprowadzenie postępowania daje realne szanse zachowania przedsiębiorstwa dłużnika;
• postępowanie układowe – przewidziane dla przedsiębiorców, którzy są niewypłacalni oraz dla tych, którzy są na skraju niewypłacalności. Może zostać zainicjowane w momencie zaistnienia spornych wierzytelności i dłużników niewypłacalnych bądź prognozujących niewypłacalność w najbliższej przyszłości. Zarząd pozostanie w ich rękach, aczkolwiek zostanie objęty kontrolą sądu i wierzycieli;
• postępowanie sanacyjne – polegające na tym, że dłużnik dysponuje majątkiem tylko w ograniczonym zakresie. Pozostanie on pod stałą kontrolą sędziego komisarza oraz wierzycieli. Postępowanie zostało przewidziane dla przedsiębiorstw niewypłacalnych, które pod pewnymi względami warto ratować. Do najważniejszych cech tego postępowania należy zwłaszcza wyróżnić m. in. możliwość odstąpienia od niekorzystnych dla dłużnika umów, możliwość dostosowania poziomu zatrudnienia do potrzeb (wykorzystując uprawnienia przysługujące jak dotąd wyłącznie syndykowi) czy możliwość sprzedaży zbędnych składników majątkowych ze skutkiem sprzedaży egzekucyjnej. W przypadku nieskuteczności postępowania nastąpi upadłość.

Postępowanie restrukturyzacyjne będzie prowadzone z udziałem nadzorcy, którym będzie nadzorca układu, nadzorca sądowy, albo zarządca. W sytuacji, gdy złożono wniosek o ogłoszenie upadłości, jak i wniosek restrukturyzacyjny, wówczas w pierwszej kolejności rozpatrywany będzie wniosek restrukturyzacyjny. W myśl ustawy restrukturyzacyjnej wierzyciele będą mieli wpływ na przebieg postępowania. Rada wierzycieli będzie mogła być powołana na wniosek m. in. trzech wierzycieli, wierzyciela/wierzycieli mających łącznie 20% sumy wierzytelności.

Ponadto, ustawa wprowadza zasadę, że do podjęcia decyzji przez wierzycieli konieczne jest uzyskanie większości głosujących, a nie jak dotąd wszystkich wierzycieli. Wprowadzona zostanie również nowa instytucja układu częściowego, dająca możliwość objęcia układem tylko wybranej kategorii wierzycieli.

Nowelizacją do ustawy Prawo upadłościowe (do dnia 31.12.2015 r. Prawo upadłościowe i naprawcze) dodano dział VII, regulujący postępowanie dotyczące tzw. likwidacji pre-pack. Polega ona na sprzedaży przedsiębiorstwa upadłego lub jego zorganizowanej części lub składników majątkowych stanowiących znaczną część przedsiębiorstwa na warunkach określonych we wniosku dołączonym do wniosku o ogłoszenie upadłości. Celem prowadzenia trybu likwidacyjnego jest skrócenie czasu trwania postępowania upadłościowego, co pozwoli na efektywniejsze zaspokojenie wierzycieli. Należy pamiętać, że wniosek powinien zawierać podstawowe warunki sprzedaży np. wskazanie co najmniej ceny oraz nabywcy. Może być złożony przez każdy podmiot uprawniony do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości. Należy do wniosku dołączyć oszacowanie i opis składnika objętego wnioskiem sporządzone przez osobę wpisaną na listę biegłych sądowych.

Ponadto ustawa o restrukturyzacji przewiduje utworzenie Centralnego Rejestru Restrukturyzacji i Upadłości. Zawierać będzie on m. in. wyszukiwarkę prowadzonych spraw upadłościowych, wykaz syndyków i biegłych, bazę danych sądów oraz wzory dokumentów wymaganych w trakcie postępowania.  Dostęp do rejestru będzie bezpłatny. Warto tu wspomnieć, że Wydział ds. upadłościowych i naprawczych Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy w Warszawie Wydział  prowadzi już platformę postępowań upadłościowych.

Warto również zwrócić uwagę, że zmienia się tytuł ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. „Prawo upadłościowe i naprawcze” otrzymując brzmienie „Prawo upadłościowe” (Dz. U. z 2015 r. poz. 233, 978). Przepisy będą obowiązywać od 1 stycznia 2016 roku. Regulacje dotyczące Centralnego Rejestru Restrukturyzacji i Upadłości mają zacząć obowiązywać od 1 lutego 2018 r.