1 stycznia 2020 r. wchodzą w życie zmiany ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz. U. z 2019 r. poz. 701) (dalej: ustawa), wprowadzone ustawą z dnia 4 lipca 2019 r. o zmianie ustawy o odpadach oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2019 r. poz. 1403) (dalej: nowelizacja). W myśl projektu nowelizacji, zmiany wynikają „z konieczności pilnego doprecyzowania przepisów odnoszących się do funkcjonowania Bazy danych o produktach i opakowaniach oraz o gospodarce odpadami (BDO), nad której rozbudową, m.in. w zakresie utworzenia modułów: ewidencyjnego i sprawozdawczego, toczą się obecnie intensywne prace”.

1. Czym jest BDO?

BDO to nic innego jak Baza danych o produktach i opakowaniach oraz o gospodarce odpadami prowadzona przez Marszałka województwa, która zawiera także informacje objęte Rejestrem BDO (dalej: rejestr).

BDO pozwala na gromadzenie i zarządzanie informacjami, które dotyczą gospodarki odpadami i ma zapewnić elektroniczną realizację obowiązków rejestrowych, ewidencyjnych i sprawozdawczych. Przedsiębiorcy wpisani do Rejestru BDO będą w nim prowadzić – od 1 stycznia 2020 r. ewidencję i sprawozdawczość odpadów.

1. Ewidencja odpadów i sprawozdawczość

Posiadacz odpadów jest obowiązany do prowadzenia na bieżąco ich ilościowej i jakościowej ewidencji zgodnie z katalogiem odpadów określonym w przepisach wydanych na podstawie art. 4 ust. 3 ustawy.

Natomiast roczne sprawozdania o produktach, opakowaniach i o gospodarowaniu odpadami z nich powstającymi sporządzają:

• wprowadzający opakowania oraz eksportujący opakowania, o którym mowa w ustawie z dnia 13 czerwca 2013 r. o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi;
• wprowadzający produkty w opakowaniach, eksportujący i dokonujący wewnątrzwspólnotowej dostawy produktów w opakowaniach, o którym mowa w ustawie z dnia 13 czerwca 2013 r. o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi;
• przedsiębiorca prowadzący jednostkę handlu detalicznego lub hurtowego, w której są oferowane torby na zakupy z tworzywa sztucznego, objęte opłatą recyklingową, o której mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 czerwca 2013 r. o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi;
• wprowadzający na terytorium kraju produkty, o których mowa w ustawie z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej;
• wprowadzający pojazdy, o którym mowa w ustawie z dnia 20 stycznia 2005 r. o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji;
• wprowadzający sprzęt lub autoryzowany przedstawiciel;
• wprowadzający baterie lub akumulatory, o którym mowa w ustawie z dnia 24 kwietnia 2009 r. o bateriach i akumulatorach.

Rejestr BDO

Od dnia 1 stycznia 2020 r. prowadzenie rejestru odbywać się będzie wyłącznie w formie elektronicznej, za pośrednictwem indywidualnego konta w systemie Bazy danych o produktach i opakowaniach oraz o gospodarce odpadami. W takiej też formie trzeba będzie składać wnioski o wpis. Forma pisemna składania wniosków dostępna będzie jedynie dla przedsiębiorców zagranicznych i innych osób zagranicznych uczestniczących w obrocie gospodarczym, którzy nie ustanowili oddziału na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

W świetle proponowanych zmian, wpisu do rejestru podmiotów:

• wprowadzających produkty,
• wprowadzających produkty w opakowaniach,
• prowadzących jednostki handlu detalicznego lub hurtowego, w których są oferowane torby na zakupy z tworzywa sztucznego, objęte opłatą recyklingową, o której mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 czerwca 2013 r. o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi (Dz. U. z 2019 r. poz. 542, 1403 i 1579),
• gospodarujących odpadami,

dokonuje Marszałek województwa, właściwy ze względu na miejsce zamieszkania lub siedzibę podmiotu ale tylko na wniosek. Dotychczas można było dokonać również wpisu do rejestru z urzędu w przypadku, o którym mowa w art. 51 ust. 1 pkt 6 ustawy.

Wpis w rejestrze jest dokonywany na wniosek:

• wprowadzających na terytorium kraju produkty,
• prowadzących odzysk lub recykling odpadów powstałych z produktów,
• organizacji odzysku,
• dokonujących eksportu oraz wewnątrzwspólnotowej dostawy odpadów powstałych z produktów w celu poddania ich odzyskowi lub recyklingowi;
• wprowadzających pojazdy,
• prowadzących punkty zbierania pojazdów,
• prowadzących stacje demontażu,
• prowadzących strzępiarki;
• wprowadzających sprzęt lub autoryzowanych przedstawicieli;
• zbierających zużyty sprzęt,
• prowadzących zakład przetwarzania,
• organizacji odzysku sprzętu elektrycznego i elektronicznego,
• prowadzących działalność w zakresie recyklingu,
• prowadzących działalność w zakresie innych niż recykling procesów odzysku;
• wprowadzających baterie lub akumulatory,
• prowadzących zakłady przetwarzania zużytych baterii lub zużytych akumulatorów,
• podmiotów pośredniczących;
• posiadaczy odpadów prowadzących przetwarzanie odpadów zwolnionych z obowiązku uzyskania zezwolenia na przetwarzanie odpadów, z wyjątkiem wymienionych w art. 45 ust. 1 pkt 2 i 3,
• transportujących odpady,
• sprzedawców odpadów i pośredników w obrocie odpadami, o ile nie podlegają wpisowi do rejestru na podstawie pkt 1 i 3 lub z urzędu,
• prowadzących zakłady recyklingu statków,
• wytwórców odpadów obowiązanych do prowadzenia ewidencji odpadów, z wyłączeniem posiadaczy odpadów wymienionych w art. 51 ust. 1 pkt 1 i 2;
• będących organizacjami odzysku opakowań,
• dokonujących wewnątrzwspólnotowej dostawy:

–    odpadów opakowaniowych,

–    produktów w opakowaniach,

• eksportujących:

–    odpady opakowaniowe,

–    opakowania,

–    produkty w opakowaniach,

• prowadzących recykling lub inny niż recykling proces odzysku odpadów opakowaniowych,
• wprowadzających opakowania,
• wprowadzających produkty w opakowaniach.
• przedsiębiorców prowadzących jednostki handlu detalicznego lub hurtowego, w których są oferowane torby na zakupy z tworzywa sztucznego, objęte opłatą recyklingową, o której mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 czerwca 2013 r. o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi,
• punktów selektywnego zbierania odpadów komunalnych prowadzonych samodzielnie przez gminę lub wspólnie z inną gminą lub gminami,
• podmiotów, które uzyskały wpis do rejestru działalności regulowanej w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości.

Jak zostało wskazane na stronie BDO, obowiązkiem  wpisu do  rejestru objęte są nie tylko podmioty, które wytwarzają odpady oraz prowadzą ewidencję tych odpadów, w niektórych przypadkach może to dotyczyć nawet jednoosobowych działalności gospodarczych.

Przedstawiona została także lista przykładowych podmiotów, które w wyniku prowadzenia swojej działalności są zobowiązane do uzyskania wpisu do rejestru:

• sklepy spożywcze,
• sklepy wielkopowierzchniowe,
• firmy budowlane, remontowe,
• gabinety lekarskie,
• gabinety stomatologiczne,
• gabinety kosmetyczne,
• zakłady fryzjerskie,
• producenci baterii i akumulatorów,
• producenci pojazdów,
• producenci opakowań,
• producenci sprzętu elektrycznego i elektronicznego,
• importerzy wprowadzający produkty w opakowaniach,
• rolnicy powyżej 75 ha ziemi,
• warsztaty samochodowe,
• warsztaty rzemieślnicze,
• zakłady produkcyjne,
• prowadzący profesjonalną działalność w zakresie transportu odpadów.

Katalog ten jest otwarty, co oznacza, iż nie tylko wskazane wyżej podmioty są zobowiązane do uzyskania wpisu w rejestrze.

Generalnie przedsiębiorca zobowiązany jest do złożenia wniosku o wpis do rejestru przed rozpoczęciem działalności, jednak w przypadku prowadzenia działalności bez wymaganego wpisu, należy niezwłocznie złożyć wniosek rejestracyjny. Podmioty objęte obowiązkiem rejestracji do BDO powinny dokonać formalności z tym związanych do końca 2019 roku, bowiem od stycznia 2020 roku będą nakładane kary za brak wymaganej rejestracji.

1. Opłaty za wpis do rejestru BDO

W pierwszej kolejności należy wskazać, iż opłacie rejestrowej i rocznej podlegają wyłącznie przedsiębiorcy:

• wprowadzający sprzęt elektryczny i elektroniczny i autoryzowani przedstawiciele,
• wprowadzający baterie lub akumulatory,
• wprowadzający pojazdy,
• producent, importer i wewnątrzwspólnotowy nabywca opakowań,
• wprowadzający na terytorium kraju produkty w opakowaniach,
• wprowadzający na terytorium kraju opony,
• wprowadzający na terytorium kraju oleje smarowe.

Opłaty rejestrowej nie uiszcza natomiast przedsiębiorca wpisany do krajowego systemu ekozarządzania i audytu (EMAS).

Wysokość stawki opłaty rejestrowej dla:

• mikroprzedsiębiorców – wynosi 100,00 zł,
• przedsiębiorców innych niż przedsiębiorcy, o których mowa w pkt 1 – wynosi 300,00 zł.

Wysokość stawki opłaty rocznej dla:

• mikroprzedsiębiorców – wynosi 100,00 zł;
• przedsiębiorców innych niż przedsiębiorcy, o których mowa w pkt 1 – wynosi 300,00 zł.

Opłatę roczną należy uiścić do końca lutego za dany rok (opłaty rocznej nie uiszcza się w roku, w którym została uiszczona opłata rejestrowa) na konto urzędu marszałkowskiego właściwego dla siedziby firmy lub miejsca zamieszania.

1. Zwolnienia z wpisu

Zgodnie z art. 51 ust. 2 ustawy, nie podlegają wpisowi do rejestru:

• osoba fizyczna oraz jednostka organizacyjna niebędące przedsiębiorcami wykorzystujące odpady na potrzeby własne, zgodnie z art. 27 ust. 8;
• podmiot władający powierzchnią ziemi, na której są stosowane komunalne osady ściekowe w celach, o których mowa w art. 96 ust. 1 pkt 1-3, zwolniony z obowiązku uzyskania zezwolenia na przetwarzanie odpadów;
• podmiot prowadzący działalność inną niż działalność gospodarcza w zakresie gospodarowania odpadami, który zbiera odpady opakowaniowe i odpady w postaci zużytych artykułów konsumpcyjnych, w tym zbieranie leków i opakowań po lekach przez apteki, przyjmowanie zużytych artykułów konsumpcyjnych w sklepach, systemy zbierania odpadów w szkołach, placówkach oświatowo-wychowawczych, urzędach i instytucjach (nieprofesjonalna działalność w zakresie zbierania odpadów);
• transportujący wytworzone przez siebie odpady;
• wytwórca odpadów będący rolnikiem gospodarującym na powierzchni użytków rolnych poniżej 75 ha, o ile nie podlega wpisowi do rejestru na podstawie ust. 1.

1. Sankcje karne grożące podmiotom zobowiązanym do uzyskania wpisu do Rejestru BDO za działanie niezgodne z przepisami

Istotne jest, iż za gospodarowanie odpadami niezgodne z informacjami zgłoszonymi do rejestru grozi kara aresztu albo grzywny, zaś prowadzenie działalności bez wymaganego wpisu do Rejestru – BDO czy nieumieszczanie numeru rejestrowego na dokumentach sporządzanych w związku z prowadzoną działalnością nakładana jest administracyjna kara pieniężna w wysokości nie mniejszej niż 5.000 zł i nie większej niż 1.000.000 zł. Dodatkowo transport odpadów bez wpisu do Rejestru BDO jest przewidziana administracyjna kara pieniężna od 2.000 do 10.000 zł.

Mając na względzie nowelizację, zwracamy Państwa uwagę na obowiązki, które wynikają ze zmian. Termin dokonania zgłoszeń do rejestru upływa z dniem 31 grudnia 2019 r.