Kodeks postępowania cywilnego w art. 326 § 1 zd. 2 k.p.c. precyzuje, że ogłoszenie wyroku powinno nastąpić bezpośrednio po zamknięciu rozprawy, chyba że sąd postanowi o jego odroczeniu. Naruszenie tej regulacji – zwłaszcza brak formalnego postanowienia o odroczeniu ogłoszenia wyroku – budziło wątpliwości co do skutków procesowych takiego uchybienia. Czy skutkuje to nieważnością postępowania? A może wręcz nieistnieniem orzeczenia?

Kwestia ta została jednoznacznie rozstrzygnięta przez Sąd Najwyższy w uchwale z 25 czerwca 2024 r. (II CSKP 1660/22) oraz uchwale 7 sędziów SN z dnia 15 maja 2025 r., które stanowią istotną wykładnię prawa procesowego.

1. Treść art. 326 § 1 k.p.c. i jego ratio legis

Zgodnie z art. 326 § 1 k.p.c.:

„Po zamknięciu rozprawy sąd wydaje wyrok na posiedzeniu jawnym. Ogłoszenie wyroku powinno nastąpić niezwłocznie po zamknięciu rozprawy, jednakże sąd może postanowić o odroczeniu ogłoszenia na czas nieprzekraczający dwóch tygodni.”

Z przepisu wynika, że:

• zasadą jest ogłoszenie wyroku bezpośrednio po zamknięciu rozprawy,
  
• wyjątkiem jest odroczenie ogłoszenia na maksymalnie dwa tygodnie – wymagające postanowienia sądu.
  

Celem regulacji jest zapewnienie przejrzystości procesu oraz poszanowanie zasady jawności i kontradyktoryjności.

2. Problem praktyczny: brak postanowienia o odroczeniu ogłoszenia wyroku

W praktyce zdarza się, że sąd nie ogłasza wyroku bezpośrednio po zamknięciu rozprawy i jednocześnie nie wydaje formalnego postanowienia o odroczeniu ogłoszenia. Powstaje wtedy pytanie:

Czy wyrok ogłoszony po upływie tego dnia – bez formalnego postanowienia – jest ważny? Czy postępowanie jest nieważne lub czy orzeczenie w ogóle nie istnieje?

3. Stanowisko Sądu Najwyższego – orzeczenie z dnia 25 czerwca 2024 r. (II CSKP 1660/22)

W postanowieniu z 25 czerwca 2024 r. Sąd Najwyższy wskazał, że:

• niewydanie formalnego postanowienia o odroczeniu ogłoszenia wyroku stanowi uchybienie procesowe,
  
• jednakże nie prowadzi ono do nieważności postępowania w rozumieniu art. 379 k.p.c.,
  
• orzeczenie ogłoszone w ten sposób pozostaje istniejące i skuteczne, chyba że zostało zaskarżone z innych przyczyn.
  

SN uznał, że uchybienie to może stanowić podstawę do zarzutu procesowego (np. apelacyjnego), ale nie rodzi skutków w postaci nieistnienia wyroku.

4. Uchwała 7 sędziów SN z dnia 15 maja 2025 r. – ujednolicenie wykładni

Stanowisko to zostało potwierdzone i rozszerzone przez uchwałę składu 7 sędziów SN z 15 maja 2025 r., w której wyraźnie wskazano, że:

„Ogłoszenie wyroku po dniu zamknięcia rozprawy bez wydania postanowienia sądu o odroczeniu ogłoszenia wyroku (art. 326 § 1 zd. 2 k.p.c.) nie prowadzi do nieważności postępowania ani do nieistnienia wydanego w ten sposób orzeczenia.”

W uzasadnieniu uchwały SN odwołał się do:

• zasady racjonalnego ustawodawcy (nie każde uchybienie ma ten sam ciężar prawny),
  
• funkcjonalnego rozumienia instytucji nieważności postępowania,
  
• konieczności zachowania stabilności orzeczeń sądowych i zaufania do władzy sądowniczej.
  

5. Skutki praktyczne dla stron i pełnomocników

W świetle powyższych orzeczeń:

• brak postanowienia o odroczeniu ogłoszenia nie powoduje automatycznej nieważności,
  
• nie można skutecznie podnieść zarzutu „nieistnienia wyroku” z powodu uchybienia art. 326 § 1 k.p.c.,
  

strony mogą jednak powołać się na naruszenie przepisów postępowania w ramach apelacji, o ile miało to wpływ na wynik sprawy (art. 398¹⁵ k.p.c.).

6. Podsumowanie

Aktualna linia orzecznicza Sądu Najwyższego – zarówno w indywidualnym orzeczeniu z 2024 r., jak i w uchwale składu 7 sędziów z 2025 r. – jednoznacznie wskazuje, że niewydanie postanowienia o odroczeniu ogłoszenia wyroku nie skutkuje nieważnością postępowania ani nieistnieniem orzeczenia. Jest to uchybienie formalne, które może zostać podniesione jako zarzut apelacyjny, lecz nie stanowi podstawy do podważenia egzystencji wyroku jako aktu jurysdykcyjnego.