Pomoc publiczna na ratowanie lub restrukturyzację firm
Dnia 11 sierpnia 2020 r. weszła w życie ustawa z dnia 16 lipca 2020 r. o udzielaniu pomocy publicznej w celu ratowania lub restrukturyzacji przedsiębiorców (Dz. U. z 2020 r., poz. 1298). Zgodnie z informacjami na stronie internetowej Ministerstwa Rozwoju przeznaczonych ma być 120 mln zł z budżetu rocznie przez 10 lat na realizację programów w ramach tej ustawy, co w skali kraju nie wydaje się być kwotą znaczną.
Operatorem pomocy oferowanej przez ustawę będzie Agencja Rozwoju Przemysłu. Na dzień dzisiejszy jednak Agencja nie ogłosiła naboru wniosków ani nie udostępniła jego wzoru.
Wg udzielanych przez Agencję informacji, nie wiadomo, kiedy programy wystartują w praktyce.
Ustawa określa trzy rodzaje pomocy dla przedsiębiorców przeznaczone odpowiednio na:
1) ratowanie,
2) tymczasowe wsparcie restrukturyzacyjne,
3) restrukturyzację.
Komu może być przyznana pomoc?
O pomoc na ratowanie i restrukturyzację może ubiegać się przedsiębiorca, który:
1) podjął działalność gospodarczą w danym sektorze w okresie co najmniej trzech lat przed dniem złożenia wniosku restrukturyzacyjnego;
2) nie prowadzi działalności gospodarczej w sektorach hutnictwa żelaza i stali, górnictwa węgla lub w sektorze finansowym;
3) nie prowadzi działalności na rynku, na którym występuje lub może występować długookresowa strukturalna nadprodukcja;
4) nie jest przedsiębiorcą należącym do grupy kapitałowej ani nie jest przejmowany przez żadnego przedsiębiorcę należącego do grupy kapitałowej, z wyjątkiem sytuacji gdy wykaże, że jego trudna sytuacja ekonomiczna:
a) ma charakter wewnętrzny i nie jest wynikiem nieuzasadnionego podziału kosztów w ramach grupy kapitałowej,
b) jest zbyt poważna, aby mogła zostać rozwiązana przez przedsiębiorcę lub przedsiębiorców należących do tej samej grupy kapitałowej.
Przedsiębiorcy spełniającemu powyższe kryteria, może zostać udzielona pomoc na ratowanie i restrukturyzację w przypadku:
I.
1) gdy przedsiębiorca wskutek poniesionych strat utracił więcej niż połowę kapitału, w szczególności jeżeli suma zysku (strat) z lat ubiegłych, zysku (straty) netto w danym roku obrotowym, kapitału zapasowego, kapitału z aktualizacji wyceny i pozostałych kapitałów (funduszy) rezerwowych jest ujemna i jej wartość bezwzględna jest większa niż 50% kapitału (funduszu) podstawowego;
2) przedsiębiorcy innego niż mały lub średni, gdy w ciągu dwóch ostatnich lat stosunek:
a) długów do kapitału własnego był większy niż 7,5,
b) zysku operacyjnego powiększonego o amortyzację do odsetek był niższy niż 1.
II. gdy przedsiębiorca jest niewypłacalny w rozumieniu przepisów o postępowaniu upadłościowym (a więc jeżeli utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych).
Z kolei pomoc na tymczasowe wsparcie restrukturyzacyjne może być udzielana mikro-, małemu i średniemu przedsiębiorcy, spełniającemu opisane powyżej warunki, w okresie wskazanym w decyzji Komisji Europejskiej wydanej na podstawie art. 4 ust. 3 albo art. 9 ust. 3 lub 4 rozporządzenia Rady (UE) 2015/1589 z dnia 13 lipca 2015 r. ustanawiającego szczegółowe zasady stosowania art. 108 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (Dz. Urz. UE L 248 z 24.09.2015, str. 9), zezwalającej na udzielanie pomocy bez indywidualnej notyfikacji Komisji Europejskiej, przy czym całkowita wielkość udzielonej i wnioskowanej pomocy, udzielanej w ramach tego samego procesu restrukturyzacji, nie przekracza równowartości 10 000 000 euro według kursu średniego walut obcych ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski w dniu poprzedzającym dzień złożenia wniosku o udzielenie pomocy.
Pomoc może być udzielana, jeżeli zapobiega i prowadzi do ograniczenia trudności społecznych lub przezwyciężenia niedoskonałości rynku, w przypadku gdy bez jej udzielenia cel ten nie zostałby osiągnięty lub zostałby osiągnięty w mniejszym zakresie.
Maksymalna wysokość wynagrodzenia miesięcznego:
1) członków organów nadzorczych,
2) członków organów zarządzających, w szczególności członków zarządów,
3) głównych księgowych,
4) kierowników, w szczególności dyrektorów, tymczasowych kierowników, zarządców komisarycznych i osób zarządzających na podstawie umów cywilnoprawnych,
5) zastępców kierowników, w szczególności zastępców dyrektorów
– przedsiębiorcy, któremu udzielono pomocy, nie może przekroczyć, w okresie od dnia udzielenia pomocy do dnia przypadającego po upływie roku od dnia, w którym upłynął okres, na jaki udzielono pomocy, 400% przeciętnego wynagrodzenia w poprzednim kwartale ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2020 r. poz. 53, 252, 568 i 1222).
Wskazanym osobom nie przysługuje prowizja od zysku, nagroda z zakładowego funduszu nagród oraz roszczenie z tytułu udziału w zysku lub nadwyżce bilansowej.
Minister właściwy do spraw gospodarki, na stronie podmiotowej w Biuletynie Informacji Publicznej będzie informować o dacie dostępności albo wyczerpania środków przeznaczonych na udzielanie pomocy.
Pomoc na ratowanie może być udzielana przedsiębiorcy znajdującemu się w trudnej sytuacji ekonomicznej w celu umożliwienia mu wykonywania działalności gospodarczej przez okres niezbędny do:
1) opracowania planu restrukturyzacji,
2) likwidacji działalności gospodarczej
– oraz przeprowadzenia koniecznych w tym zakresie analiz.
Pomoc na ratowanie może być także udzielona mikro-, małemu lub średniemu przedsiębiorcy, który nie znajduje się w trudnej sytuacji ekonomicznej, jednak z powodu zaistnienia wyjątkowych i nieprzewidzianych okoliczności wymaga pilnego wsparcia płynności finansowej.
Pomoc na ratowanie
Pomoc na ratowanie jest udzielana w formie pożyczki. Stopa oprocentowania pożyczki ma być nie mniejsza niż wysokość stopy bazowej opublikowanej przez Komisję Europejską na jej stronie internetowej, obowiązującej w dniu udzielenia pożyczki, powiększonej o 4 punkty procentowe.
Udzielenie pomocy na ratowanie może zostać uzależnione od ustanowienia na rzecz ministra właściwego do spraw gospodarki zabezpieczenia zwrotu tej pomocy, którego wysokość jest uzależniona od rodzaju, stopnia płynności oraz sytuacji finansowo-ekonomicznej proponującego zabezpieczenie przedsiębiorcy znajdującego się w trudnej sytuacji ekonomicznej. Zabezpieczenia mogą stanowić w szczególności:
1) hipoteka;
2) zastaw cywilny lub rejestrowy;
3) cesja wierzytelności;
4) oświadczenie o poddaniu się egzekucji wprost spełniające warunki określone w art. 777 § 1 pkt 4-6 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2019 r. poz. 1460, z późn. zm. 4 );
5) weksel własny in blanco.
Wysokość pomocy na ratowanie jest ograniczona do kwoty niezbędnej do utrzymania działalności operacyjnej przez przedsiębiorcę znajdującego się w trudnej sytuacji ekonomicznej w okresie, na który pomoc została udzielona, jednak nie dłuższym niż 6 miesięcy. Wysokość będzie obliczona indywidualnie w oparciu o algorytm wynikający z przepisów ustawy.
Pomoc na ratowanie nie może zostać przeznaczona na sfinansowanie wydatków związanych z nabyciem aktywów lub wydatków poniesionych na rozszerzenie zakresu działalności gospodarczej przedsiębiorcy znajdującego się w trudnej sytuacji ekonomicznej, chyba że są one niezbędne do utrzymania działalności operacyjnej tego przedsiębiorcy w okresie, na który pomoc została udzielona.
Pomoc na tymczasowe wsparcie restrukturyzacyjne
Tymczasowe wsparcie restrukturyzacyjne może być udzielane w celu umożliwienia przedsiębiorcy wykonywania działalności gospodarczej przez czas niezbędny do wdrożenia działań restrukturyzacyjnych mających na celu przywrócenie długookresowej zdolności do konkurowania na rynku.
Tymczasowe wsparcie restrukturyzacyjne może być także udzielane mikro-, małemu lub średniemu przedsiębiorcy, który nie znajduje się w trudnej sytuacji ekonomicznej, jednak z powodu zaistnienia wyjątkowych i nieprzewidzianych okoliczności wymaga pilnego wsparcia płynności finansowej.
Tymczasowe wsparcie restrukturyzacyjne może być udzielone, jeżeli zapobiega trudnościom społecznym lub prowadzi do przezwyciężenia niedoskonałości rynku.
Tymczasowe wsparcie restrukturyzacyjne udzielane jest w formie pożyczki na zasadach analogicznych jak przy opisanej wcześniej pożyczce na ratowanie.
Jednym z koniecznych elementów wniosku o tymczasowe wsparcie restrukturyzacyjne jest uproszczony plan restrukturyzacji, zawierający wstępny opis i harmonogram planowanych środków restrukturyzacyjnych i związanych z nimi kosztów. Powinien o być sporządzony wiarygodnie, w sposób wykonalny i w oparciu o realne założenia Tymczasowe wsparcie restrukturyzacyjne uwarunkowane jest wdrożeniem uproszczonego planu restrukturyzacji.
Mikro-, mały lub średni przedsiębiorca znajdujący się w trudnej sytuacji ekonomicznej, któremu udzielono tymczasowego wsparcia restrukturyzacyjnego, jest obowiązany do sporządzania i przekładania ministrowi właściwemu do spraw gospodarki albo ARP sprawozdań:
1) kwartalnych, w terminie 45 dni po upływie kwartału korzystania z tymczasowego wsparcia;
2) końcowego, w terminie 90 dni po upływie okresu, na który udzielone zostało tymczasowe wsparcie restrukturyzacyjne.
Pomoc na restrukturyzację
Pomoc na restrukturyzację może być udzielana przedsiębiorcy znajdującemu się w trudnej sytuacji ekonomicznej w celu realizacji planu restrukturyzacji, który umożliwi przywrócenie temu przedsiębiorcy długookresowej zdolności do konkurowania na rynku.
Pomoc na restrukturyzację może być udzielana, jeżeli:
1) zapobiega trudnościom społecznym lub prowadzi do przezwyciężenia niedoskonałości rynku;
2) bez tej pomocy przedsiębiorca znajdujący się w trudnej sytuacji ekonomicznej zostałby zrestrukturyzowany, sprzedany lub zlikwidowany w taki sposób, że cel wskazany powyżej nie zostałby osiągnięty lub zostałby osiągnięty w mniejszym zakresie;
3)zostanie przedstawiony wiarygodny scenariusz alternatywny obejmujący działania niebędące pomocą na restrukturyzację, stanowiące element planu restrukturyzacji, z którego wynika, że bez niej wskazany cel nie zostałby osiągnięty lub zostałby osiągnięty w mniejszym zakresie.
Pomoc na restrukturyzację jest ograniczona do minimum niezbędnego do przywrócenia przedsiębiorcy znajdującemu się w trudnej sytuacji ekonomicznej długookresowej zdolności do konkurowania na rynku, biorąc pod uwagę w szczególności wielkość i formę udzielanej pomocy na restrukturyzację oraz podział obciążeń finansujących przedsiębiorstwo.
Pomoc na restrukturyzację może być udzielana w formie:
1) pożyczki;
2) objęcia akcji lub udziałów w podwyższonym kapitale zakładowym albo udziału w podwyższeniu kapitału zakładowego przez podwyższenie wartości nominalnej dotychczasowych udziałów lub akcji;
3) objęcia obligacji;
4)zmiany terminów spłaty pożyczki wobec podmiotu udzielającego pomocy na restrukturyzację;
5) konwersji pożyczki, udzielonej jako pomoc na ratowanie lub jako tymczasowe wsparcie restrukturyzacyjne, na udziały lub akcje przedsiębiorcy.
Pomoc na restrukturyzację może być także udzielona w formie ulgi w wykonaniu administracyjnej kary pieniężnej przez:
1)odroczenie terminu wykonania administracyjnej kary pieniężnej lub rozłożenie jej na raty,
2)odroczenie terminu wykonania zaległej administracyjnej kary pieniężnej lub rozłożenie jej na raty,
3)umorzenie administracyjnej kary pieniężnej w całości lub w części,
4)umorzenie odsetek za zwłokę w całości lub części
– pod warunkiem przeznaczenia równowartości udzielonej pomocy na realizację planu restrukturyzacji.
Udzielenie pomocy na restrukturyzację w formie pożyczki może zostać uzależnione od ustanowienia na rzecz ministra właściwego do spraw gospodarki zabezpieczenia spłaty tej pomocy, którego wysokość jest uzależniona od rodzaju, stopnia płynności oraz sytuacji finansowo-ekonomicznej proponującego zabezpieczenie przedsiębiorcy znajdującego się w trudnej sytuacji ekonomicznej.
Wniosek o udzielenie pomocy na restrukturyzację powinien zawierać m. in..:
– informację o środkach ograniczających zakłócenia konkurencji na rynku, zakładanych w planie restrukturyzacji;
– prognozę sytuacji ekonomicznej przedsiębiorcy znajdującego się w trudnej sytuacji ekonomicznej na okres 12 miesięcy od dnia złożenia wniosku o pomoc na restrukturyzację;
Jeśli udzielenie pomocy na restrukturyzację zostało uzależnione od ustanowienia zabezpieczenia, wniosek o pomoc na restrukturyzację zawiera proponowane zabezpieczenie spłaty pomocy na restrukturyzację.
Do wniosku o pomoc na restrukturyzację załącza się plan restrukturyzacji. Przyznanie pomocy na restrukturyzację uwarunkowane jest wdrożeniem planu restrukturyzacji.
Pomoc na restrukturyzację nie może być udzielona, jeżeli środki restrukturyzacyjne określone w planie restrukturyzacji:
1) ograniczają się wyłącznie do restrukturyzacji zobowiązań;
2) przewidują nowe inwestycje, z wyjątkiem inwestycji niezbędnych do przywrócenia przedsiębiorcy długookresowej zdolności do konkurowania na rynku.
Przedsiębiorca w trudnej sytuacji ekonomicznej, któremu udzielono pomocy na restrukturyzację, jest obowiązany do sporządzania i przekładania ministrowi właściwemu do spraw gospodarki albo ARP sprawozdań:
1) kwartalnych, w terminie 45 dni po upływie kwartału korzystania z pomocy na restrukturyzację;
2) końcowego, w terminie 120 dni po upływie okresu, na który udzielona pomoc na restrukturyzację.