Ponowne zawezwanie do próby ugodowej – czy przerywa przedawnienie?
Zgodnie z Kodeksem cywilnym bieg przedawnienia przerywa się przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia (art. 123 § 1 pkt 1 Kodeksu cywilnego). Jednocześnie za taką czynność przed sądem można uznać złożenie wniosku o zawezwanie do próby ugodowej, czyli wszczęcie postępowania pojednawczego uregulowanego w art. 184-186 Kodeksu postępowania cywilnego.
Popularne zawezwanie do próby ugodowej stało się jednym z najbardziej skutecznych środków służących przerwaniu biegu przedawnienia w celu dochodzenia roszczeń. Jednocześnie w rozważaniach doktryny prawniczej oraz sądownictwa dotyczących tego zagadnienia panuje brak konsensusu. Sporne jest mianowicie to, czy przerwa przedawnienia następuje jedynie w razie pierwszego wniosku o zawezwanie do próby ugodowej czy także kolejne wnioski o zawezwanie do próby ugodowej w sprawie tego samego roszczenia będą ponownie przerywać bieg przedawnienia.
W związku z niniejszymi wątpliwościami wypowiedział się Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 29 stycznia 2016 r. o sygn. akt III CSK 50/15 stwierdzając, iż ponowny wniosek o zawezwanie do próby ugodowej przerwie bieg przedawnienia, jeżeli złożenie kolejnego wniosku rzeczywiście będzie zmierzać do zawarcia ugody.
Z jednej strony Sąd Najwyższy słusznie zakwestionował stanowisko sądów powszechnych wykluczające przerwanie biegu przedawnienia przez ponowny wniosek o zawezwanie do próby ugodowej. Z drugiej naszym zdaniem obiektywnie każdy wniosek o zawezwanie do próby ugodowej daje potencjalną możliwość zawarcia ugody. A zatem w naszej opinii należy przyjąć, że każdy kolejny wniosek o zawezwanie do próby ugodowej przerywa bieg przedawnienia roszczenia, o ile roszczenie jest odpowiednio skonkretyzowane we wniosku. Zgodnie z już przywoływanym art. 123 § 1 pkt 1 k.c. w celu przerwania biegu przedawnienia roszczenia czynność przed sądem powinna być przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia, co oznacza, iż czynność ta ma zdolność do osiągnięcia celu. Postępowanie pojednawcze z natury rzeczy daje potencjalną możliwość ustalenia zobowiązania w ugodzie oraz uzyskania zaspokojenia czy to przed dobrowolne wykonanie ugody przez dłużnika czy przez uzyskanie klauzuli wykonalności na zawartą ugodę sądową i wszczęcie na jej podstawie postępowania egzekucyjnego. Ponadto względy praktyczne przemawiają za tym, żeby każdy wniosek o zawezwanie do próby ugodowej przerywał bieg przedawnienia. Podejście takie eliminowałoby niepewność co do ustalenia skutku złożenia ponownego wniosku o zawezwanie do próby ugodowej, usuwając z niego element oceny, czy w danym przypadku były rzeczywiście szanse na zawarcie ugody czy ich nie było. W praktyce jednak na gruncie obecnego stanu orzecznictwa i poglądów doktryny radzimy wszystkim wierzycielom, aby niepotrzebnie nie ryzykować i zamiast składać drugi wniosek o zawezwanie do próby ugodowej, występować z powództwem.