Kwestia uznania samozatrudnionych za mikroprzedsiębiorców, a co za tym idzie przyznanie prawa do skorzystania przez samozatrudnionych z jednorazowej pożyczki w ramach „tarczy antykryzysowej”, została poruszona przez Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców.

Rzecznik MŚP pismem z dnia 3 kwietnia 2020 r. zawnioskował do Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej o udzielenie wiążącej informacji odnośnie warunków skorzystania z pożyczki w wysokości do 5 000 zł przez mikroprzedsiębiorców oraz udzielenie wyjaśnień w przedmiotowej kwestii. Rzecznik wskazał, iż zgodnie z art. 15zzd ust. 1 „tarczy antykryzysowej”, w celu przeciwdziałania negatywnym skutkom COVID-19 starosta może, na podstawie umowy, udzielić ze środków Funduszu Pracy jednorazowo pożyczki na pokrycie bieżących kosztów prowadzenia działalności gospodarczej mikroprzedsiębiorcy, o którym mowa w art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców, który prowadził działalność gospodarczą przed dniem 1 marca 2020 r. Ponadto Rzecznik MŚP dodał, że w świetle z art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców, za mikroprzedsiębiorcę uznaje się przedsiębiorcę, który w co najmniej jednym roku z dwóch ostatnich lat obrotowych m.in. zatrudniał średniorocznie mniej niż 10 pracowników. Na gruncie powyższego pojawiły się więc wątpliwości, czy przedsiębiorca, który w ogóle nie zatrudniał i nie zatrudnia pracowników – czyli tzw. samozatrudniony – spełnia kryterium „zatrudniania średniorocznie mniej niż 10 pracowników”. Jednocześnie Rzecznik MŚP stanął na stanowisku, że z ww. instrumentu pomocowego mogą korzystać zarówno mikroprzedsiębiorcy zatrudniający pracowników (przy czym średniorocznie mniej niż 10), jak i również ci, którzy nikogo nie zatrudniając, znani są w tzw. przestrzeni publicznej jako „samozatrudnieni”.

Na stronie https://www.gov.pl/web/tarczaantykryzysowa/wyszukaj-wsparcie-dla-swojej-firmy podzielono formy wsparcia według poniższego schematu:

• Jednoosobowa firma
• Mikrofirma (do 9 pracowników)
• Mała firma (do 50 pracowników)
• Średnia firma (do 250 pracowników)
• Duża firma

W zakładce jednoosobowa firma nie została wskazana jednorazowa pożyczka, co mogłoby sugerować, iż pożyczka taka nie przysługuje samozatrudnionym.

Co więcej, pożyczka podlega umorzeniu pod warunkiem, że pożyczkobiorca przez okres 3 miesięcy od dnia jej udzielenia, nie zmniejszy stanu zatrudnienia w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy w stosunku do stanu zatrudnienia na dzień 29 lutego 2020 r. Zakładając, że przedsiębiorca będący osobą fizyczną nikogo nie zatrudnia, można by uznać, że nawet jeżeli zostanie mu udzielona pożyczka, to nie będzie on mógł wystąpić o jej umorzenie bo nie ma w jego przypadku mowy o stanie zatrudnienia.

Generalnie nie ma w przepisach definicji „samozatrudnionego”. Według ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2019 r. poz. 1292):

Art. 4 ust. 1-2

1. Przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, wykonująca działalność gospodarczą.
2. Przedsiębiorcami są także wspólnicy spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej.

Art. 7 ust. 1 pkt 1

Użyte w ustawie określenia oznaczają:

• mikroprzedsiębiorca – przedsiębiorcę, który w co najmniej jednym roku z dwóch ostatnich lat obrotowych spełniał łącznie następujące warunki:
  zatrudniał średniorocznie mniej niż 10 pracowników oraz osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz z operacji finansowych nieprzekraczający równowartości w złotych 2 milionów euro, lub sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły równowartości w złotych 2 milionów euro.

W naszej ocenie, mimo istniejących wątpliwości warto, aby samozatrudniony składał wniosek o udzielenie pożyczki 5 tys. zł oraz wnioskował następnie o jej umorzenie. Ustawodawca pomimo możliwości, nie wskazał bowiem wyraźnie, że ta forma wsparcia dotyczy wyłącznie osoby zatrudniającej pracowników. Zakładając, że jednoosobowa firma nie zatrudnia pracowników, to w przypadku, gdy w późniejszym czasie również nie zatrudnia pracowników należy uznać, że stan zatrudnienia nie uległ zmniejszeniu. Potocznie mówi się poza tym o samozatrudnieniu, w którego przypadku funkcja pożyczki również jest aktualna, albowiem pozwala samozatrudnionemu prowadzić działalność i zachować niejako swoje “zatrudnienie”.

W przypadku pytań, pozostajemy do Państwa dyspozycji.