Działalność gospodarczą można prowadzić w różnej formie organizacyjno-prawnej. W zasadzie najprostszą formą jest prowadzenie firmy jako osoba fizyczna – w ramach jednoosobowej działalności gospodarczej. Przedsiębiorcy, którzy prowadzą biznes w takiej formie, mogą w dowolnym momencie przekształcić firmę w innego rodzaju formę organizacyjno-prawną. Decyzja o przekształceniu najczęściej jest podyktowana chęcią rozgraniczenia majątku prywatnego od majątku firmy, aby w razie problemów biznesowych nie stracić w całości zgromadzonego w ciągu życia majątku oraz chęcią pozyskania inwestora. Popularnym, prostym i zarazem przejrzystym sposobem dofinansowania danej firmy jest zakup jej udziałów. Aby to było możliwe, konieczne jest założenie spółki. Może to być np. spółka z o.o. Jej zaletą jest ograniczona odpowiedzialność wspólników. Nie odpowiadają oni za zobowiązania spółki. Jedynie majątek wniesiony jako wkład do spółki, który stanowi jej majątek, może być przedmiotem egzekucji przez wierzycieli spółki. Podstawowym minusem tej formy prawnej jest tzw. podwójne opodatkowanie. Spółka z o.o. rozlicza podatek CIT od wypracowanego dochodu, a wspólnicy muszą jeszcze dodatkowo zapłacić podatek PIT od wypłacanej im dywidendy.

Aby zminimalizować negatywne skutki podwójnego opodatkowania, możliwe jest powołanie dwóch spółek – spółki jawnej i spółki z o.o. w celu ich wzajemnej kooperacji. Możliwe jest np. pozostawienie określonych składników majątkowych w spółce jawnej i później udostępnianie ich odpłatnie spółce z. o.o. przez spółkę jawną (innym wariantem byłyby umowy z osobami fizycznymi – wspólnikami spółki z o.o.). W takim wypadku możliwe jest osiągnięcie korzyści podatkowych, albowiem spółka z o.o. osiągnie mniejszy dochód, ponieważ poniesie koszty w postaci wynagrodzenia przekazywanego spółce jawnej. W tej wspólnicy rozliczają już tylko PIT od przypadających im udziałów (a gdyby ta część środków została w spółce z o.o. najpierw spółka rozliczyłaby CIT od swojego dochodu i później PIT od dywidendy wspólników). Ten wariant pozwala w dużej części zachować bezpieczeństwo wynikające z ograniczonej odpowiedzialności spółki z o.o., albowiem jeżeli to spółka z o.o. będzie prowadzić działalność operacyjną, sprzedawać produkty i zawierać umowy z klientami, to na niej przede wszystkim będą spoczywać ryzyka gospodarcze wynikające z prowadzonej działalności.

W celu optymalizacji podatkowej rozważać można stworzenie holdingu spółek z wykorzystaniem struktur międzynarodowych. Przed podjęciem takiej decyzji należy określić w pierwszej kolejności planowaną datę rozpoczęcia działalności przez nową spółkę, planowaną datę rentowności działalności nowej spółki, poziom prognozowanych rocznych dochodów nowej spółki. Wtedy będzie można rozważyć opłacalność tworzenia takiej bądź innej struktury. W obecnych czasach tzw. kryzysu zarówno na arenie międzynarodowej, jak i w Polsce, rządy państw podejmują aktywne działania zwalczające możliwości optymalizacji podatkowej. I tak rząd Polski w ostatnim czasie przygotowuje związane z tym zmiany w ustawie o CIT, w Ordynacji podatkowej oraz negocjuje zmiany w umowach o unikaniu podwójnego opodatkowania z krajami, z którymi zawarte umowy pozwalały na osiąganie przez podatników istotnych korzyści podatkowych. Niemniej jednak zawsze uda się znaleźć pewne możliwości optymalizacji obciążeń podatkowych.

Obecnie nadal popularne jest zakładanie spółek w krajach oferujących niższe stawki CIT, korzystne sposoby ustalania podstawy opodatkowania czy szerokie ulgi i zwolnienia podatkowe. Spółki takie zakłada się w różnych krajach, np. w Holandii, w Luksemburgu czy w Irlandii. Często wykorzystywany mechanizm kooperacji holdingu spółek międzynarodowych polega na tym, że np. w kraju oferującym preferencyjne zasady opodatkowania zakłada się spółę kapitałową, która korzysta tam ze stosunkowo niskiej stawki podatku CIT (a często dodatkowo licznych ulg i zwolnień). Na rzecz spółki zagranicznej przenosi się różnego rodzaju prawa, które później są udostępniane odpłatnie podmiotowi polskiemu. Ten ponosząc płatność za korzystanie z praw, zwiększa swoje koszty podatkowe i w efekcie osiąga bardzo niski dochód do opodatkowania. Natomiast część zysków przetransferowana do spółki zagranicznej korzysta z preferencyjnych zasad opodatkowania. Odpowiednia struktura pozwala następnie na korzystnych warunkach „ściągnąć” z powrotem zyski do Polski jako dywidendy spółek zagranicznych. Pamiętać należy, że podmioty powiązane mają obowiązek ustalania cen transakcji na warunkach odpowiadających warunkom rynkowym (w przeciwnym razie organy podatkowe mogą zakwestionować wykazane dochody i koszty), a po przekroczeniu określonych progów kwotowych transakcji mają obowiązek sporządzania dokumentacji cen transferowych uzasadniającej taki a nie inny wybór cen transakcyjnych.

W aktualnie obowiązującym stanie prawnym ciekawym, wartym rozważenia, rozwiązaniem pozwalającym na optymalizację podatkową jest utworzenie spółki komandytowej na Słowacji. Spółka taka może pośredniczyć w transferowaniu do Polski środków ze spółki z kraju trzeciego (popularne stało się tzw. „przepuszczenie” zysków spółki cypryjskiej przez spółkę słowacką). Rozwiązanie takie pozwala w ogóle nie płacić podatku od uzyskiwanej dywidendy. Na Słowacji bowiem dywidendy są całkowicie zwolnione z podatku. Natomiast umowa między Rzecząpospolitą Polską a Republika Słowacką w sprawie unikania podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i majątku, sporządzona w Warszawie dnia 18 sierpnia 1994 r. przewiduje zwolnienie w Polsce podatku, także w sytuacji, gdy podatek mógłby być pobrany na Słowacji, ale nie został z powodu ulgi, zwolnienia czy obniżenia podatku. Komplementariusz słowackiej spółki komandytowej (będący jednocześnie osobą fizyczną zamieszkałą w Polsce) będzie osobą posiadającą na Słowacji zakład z tytułu działalności prowadzonej w ramach spółki słowackiej. Dochody uzyskiwane na Słowacji w ramach zakładu są traktowane jako zyski przedsiębiorstwa mogące być opodatkowane na Słowacji, co pozwala na niepłacenie od nich podatku w Polsce.

Podsumowując, warto rozważyć przekształcenie jednoosobowej firmy w bardziej złożoną strukturę organizacyjno-prawną. Korzyści, jakie można osiągnąć to przede wszystkim: uatrakcyjnienie firmy dla potencjalnych inwestorów, oszczędności podatkowe, ograniczenie odpowiedzialności za zobowiązania do masy majątkowej przedsiębiorstwa oaz nadanie prestiżu firmie.