I. Przekształcenie spółki cywilnej w spółkę jawną

• Spółka cywilna może być przekształcona w spółkę jawną. Przekształcenie wymaga zgłoszenia do sądu rejestrowego przez wszystkich wspólników – art. 26 § 4 k.s.h.
• Warto dodać, że nowelizacją dokonaną ustawą z 23 października 2008 r. (Dz. U. Nr 217, poz. 1381), która weszła w życie z dniem 8 stycznia 2009 r., odstąpiono od obligatoryjnego przekształcenia spółek cywilnych. Od 8 stycznia 2009 r. nie istnieje już konieczność przekształcenia spółki cywilnej, prowadzącej działalność w większych rozmiarach, w spółkę jawną (por. A. Kidyba, Komentarz do art. 26 Kodeksu spółek handlowych, Lex 2012). Stosownie do art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2009 r., nr 152, poz. 1223 ze zm.)  jeżeli  przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy wyniosły w spółce jawnej co najmniej równowartość w walucie polskiej 1.200.000,00 euro, będzie ona zobowiązania do prowadzania tzw. pełnej księgowości (tak samo jest w przypadku spółki cywilnej).Z chwilą wpisu do rejestru spółka cywilna staje się spółką jawną. Spółce tej przysługują wszystkie prawa i obowiązki stanowiące majątek wspólny wspólników – art. 26 § 5 k.s.h.
• Spółka przekształcona pozostaje podmiotem w szczególności zezwoleń, koncesji oraz ulg, które zostały przyznane spółce przed jej przekształceniem, chyba że ustawa lub decyzja o udzieleniu zezwolenia, koncesji albo ulgi stanowi inaczej.
• Wspólnicy spółki przekształcanej uczestniczący w przekształceniu stają się z dniem przekształcenia wspólnikami spółki przekształconej – art. 553 § 2 i § 3 k.s.h
• Podstawowa różnica w prowadzeniu działalności w ramach spółki jawnej i cywilnej jest taka, że spółka jawna jest odrębnym podmiotem prawa cywilnego, co pozwala na zawieranie umów pomiędzy wspólnikiem i spółką (a nie tylko pomiędzy wspólnikami jak w przypadku spółki cywilnej). Wspólnicy spółki jawnej ponoszą odpowiedzialność za zobowiązania całym majątkiem. Wszczęcie egzekucji z majątku wspólników jest możliwe dopiero, gdy egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna.
• Spółka jawna nie jest podatnikiem podatku dochodowego. Podatnikami w podatku dochodowym są wspólnicy, u których przychody z udziału w spółce zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy  z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. J.: Dz. U. z 2012 r., poz. 361 ze zm.), określa się proporcjonalnie do prawa do udziału w zysku (udziału) oraz, z zastrzeżeniem możliwości opodatkowania dochodów z działalności gospodarczej 19-procentowym podatkiem liniowym, łączy się z pozostałymi przychodami ze źródeł, z których dochód podlega opodatkowaniu według skali. 
• W przypadku braku przeciwnego dowodu przyjmuje się, że prawa do udziału w zysku (udziału) są równe.

II. Przekształcenie spółki cywilnej w spółkę komandytową

• Według art. 551 § 2 k.s.h. spółka cywilna może być przekształcona w spółkę handlową, inną niż spółka jawna.
• Ciekawym rozwiązaniem może być przekształcenie spółki cywilnej w spółkę komandytową. Możliwe jest powołanie spółki z o.o. z niewielkim kapitałem zakładowym (minimalny kapitał zakładowy to 5.000,00 zł), która byłaby komplementariuszem, a osoby fizyczne (wcześniejsi wspólnicy spółki cywilnej) byliby komandytariuszami w spółce komandytowej.
• Przy takiej konfiguracji sp. z o.o. (komplementariusz) odpowiada za zobowiązania spółki komandytowej całym swoim majątkiem, a osoby fizyczne (komandytariusze) odpowiadają do wysokości sumy komandytowej określonej w umowie spółki.
• Możliwe jest uzgodnienie w umowie spółki, że prawie cały zysk będzie przypadał w odpowiednich procentach komandytariuszom.
• W takiej konfiguracji tzw. pełną księgowość zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2009 r., nr 152, poz. 1223 ze zm.)  prowadzić będzie sp. z o.o. oraz spółka komandytowa.
• Opodatkowanie podatkiem dochodowym podlega zasadom podobnym jak w przypadku spółki jawnej. Podatnikami są wspólnicy a nie spółka komandytowa. Zatem wszyscy wspólnicy co do zasady odprowadzają w ciągu roku zaliczki na podatek w odniesieniu do przypadającej im części zysku wypracowywanego przez spółkę w ciągu roku. W konsekwencji komandytariusze odprowadzają podatek od przypadających na niej części zysku bezpośrednio wypracowanego przez spółkę komandytową. Zysk nie jest opodatkowany na poziomie spółki komandytowej, jak to ma miejsce w przypadku sp. z o.o., gdzie w efekcie występuje podwójne opodatkowanie (na poziomie dochodu sp. z o.o. i na poziomie dochodów wspólników z dywidendy).

 III. Przekształcenie spółki cywilnej w spółkę komandytowo-akcyjną

• Ciekawym rozwiązaniem może być także przekształcenie spółki cywilnej w spółkę komandytowo-akcyjną (dalej: SKA).
• Minimalny kapitał zakładowy SKA to 50.000,00 zł.
• Możliwe jest utworzenie nowej spółki z o.o., która zostałaby komplementariuszem w SKA. Osoby fizyczne mogłyby być akcjonariuszami.
• W takim wypadku nieograniczoną odpowiedzialność za zobowiązania SKA ponosi sp. z o.o. (komplementariusz), a osoby fizyczne (akcjonariusze) nie odpowiadają swoim majątkiem za zobowiązania spółki (wniesione przez nich wkłady na akcje stają się majątkiem spółki i jako jego część mogą być przedmiotem egzekucji ze strony wierzycieli SKA).
• SKA i komplementariusz (sp. z o.o.) mają obowiązek prowadzenia tzw. pełnej księgowości.
• Z uwagi na specyfikę SKA i jej uregulowanie w dużej mierze za pomocą odesłań do spółki jawnej i akcyjnej mogą w praktyce pojawić się pewne wątpliwości związane z korporacyjnymi i podatkowymi obowiązkami spółki.
• Poza korzyścią w postaci uniknięcia podwójnego opodatkowania, jaką daje też spółka komandytowa, obecnie dominuje stanowisko, że akcjonariusze SKA nie prowadzą działalności gospodarczej i że w konsekwencji co do zasady nie mają obowiązku odprowadzania zaliczek na podatek dochodowy w ciągu roku podatkowego. Przyjmuje się bowiem, głównie za uchwałą Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 16 stycznia 2012 roku, II FPS 1/11, że akcjonariusz uzyskuje dochód w dniu otrzymania dywidendy wypłaconej akcjonariuszom na podstawie uchwały walnego zgromadzenia o podziale zysku.
• Trzeba jednak zwrócić uwagę, że wskazana uchwała została wydana na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych a nie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Z uwagi jednak na podobne zapisy ustaw jej wnioski można odnieść także do akcjonariuszy SKA będących osobami fizycznymi. Można jednak spodziewać się, że organy podatkowe w dalszym ciągu będą kwestionować prawidłowość takiej interpretacji i że będą uznawać, iż akcjonariusze prowadzą działalność gospodarczą i że mają obowiązek odprowadzać zaliczki na podatek. Jednak w razie sporu akcjonariusze SKA mają realną szansę na uzyskanie korzystnego rozstrzygnięcia przed sądem administracyjnym.