Z uwagi na ogłoszony w dniu 20 marca 2020 r. na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej stan epidemii (wcześniej stan zagrożenia epidemicznego), na terenie kraju mogą zostać wprowadzone liczne ograniczenia, w szczególności:

• czasowe ograniczenie określonego sposobu przemieszczania się,
• czasowe ograniczenie lub zakaz obrotu i używania określonych przedmiotów lub produktów spożywczych,
• czasowe ograniczenie funkcjonowania określonych instytucji lub zakładów pracy,
• zakaz organizowania widowisk i innych zgromadzeń ludności,
• obowiązek wykonania określonych zabiegów sanitarnych, jeżeli wykonanie ich wiąże się z funkcjonowaniem określonych obiektów produkcyjnych, usługowych, handlowych lub innych obiektów,
• nakaz udostępnienia nieruchomości, lokali, terenów i dostarczenia środków transportu do działań przeciwepidemicznych przewidzianych planami przeciwepidemicznymi,
• obowiązek przeprowadzenia szczepień ochronnych, o których mowa w ust. 3, oraz grupy osób podlegające tym szczepieniom, rodzaj przeprowadzanych szczepień ochronnych.

Ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. 2019 r. poz. 1239, dalej: „ustawa”) w art. 47 przewiduje również możliwość skierowania do pracy przy zwalczaniu epidemii. W świetle wskazanego przepisu pracownicy podmiotów leczniczych, osoby wykonujące zawody medyczne oraz osoby, z którymi podpisano umowy na wykonywanie świadczeń zdrowotnych, mogą być skierowani do pracy przy zwalczaniu epidemii. Należy jednak pamiętać, że do pracy przy zwalczaniu epidemii mogą być skierowane także inne osoby, jeżeli ich skierowanie jest uzasadnione aktualnymi potrzebami podmiotów kierujących zwalczaniem epidemii.

Powyższe oznacza, iż generalnie każdy może zostać skierowany do pracy przy zwalczaniu epidemii. Bez znaczenia w tej sytuacji ma więc wykonywany zawód. Ustawa przewiduje kilka wyjątków w tej kwestii, bowiem skierowaniu do pracy niosącej ryzyko zakażenia przy zwalczaniu epidemii nie podlegają:

• osoby, które nie ukończyły 18 lat bądź ukończyły 60 lat;
• kobiety w ciąży lub osoby wychowujące dzieci w wieku do 18 lat, w tym osoby wychowujące samotnie dzieci do lat 18;
• osoby, u których orzeczono częściową lub całkowitą niezdolność do pracy;
• inwalidzi i osoby z orzeczonymi chorobami przewlekłymi;
• osoby, o których mowa w art. 2 ustawy z dnia 31 lipca 1981 r. o wynagrodzeniu osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe (Dz. U. z 2019 r. poz. 152), oraz posłowie i senatorowie Rzeczypospolitej Polskiej.

Co istotne:

• skierowanie do pracy przy zwalczaniu epidemii następuje w drodze decyzji – na terenie województwa, w którym osoba skierowana posiada miejsce pobytu lub jest zatrudniona, wydaje ją właściwy wojewoda, a w razie skierowania do pracy na obszarze innego województwa – minister właściwy do spraw zdrowia,
• od decyzji wojewody przysługuje odwołanie do ministra właściwego do spraw zdrowia, jednak jego wniesienie nie wstrzymuje wykonania decyzji,
• decyzja stwarza obowiązek pracy przez okres do 3 miesięcy w podmiocie leczniczym lub w innej jednostce organizacyjnej wskazanych w decyzji.

Skierowanie pracownika do pracy przy zwalczaniu epidemii – skutki dla pracodawcy       

Najważniejszą kwestią dla każdego pracodawcy jest fakt, iż osobie skierowanej do pracy przy zwalczaniu epidemii dotychczasowy pracodawca jest obowiązany udzielić urlopu bezpłatnego na czas określony w decyzji, o której mowa powyżej. Pracodawca nie może więc odmówić udzielenia takiego urlopu. Dla pracownika istotne jest, że okres urlopu bezpłatnego zalicza się do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze u tego pracodawcy.

Dodatkowo przez czas trwania obowiązku pracy przy zwalczaniu epidemii pracodawca nie może rozwiązać dotychczasowego stosunku pracy ani dokonać wypowiedzenia umowy o pracę osobie skierowanej do pracy przy zwalczaniu epidemii. Wyjątkiem w tym zakresie jest rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika (jeżeli istnieje do tego podstawa) albo w przypadku zmiany lub uchylenia ww. decyzji. Przepisy art. 63-67 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 2019 r. poz. 1040) stosuje się odpowiednio.

Prawa i obowiązki osoby skierowanej do pracy przy zwalczaniu epidemii

W świetle obowiązujących przepisów:

• podmiot leczniczy lub jednostka organizacyjna do której skierowano wskazaną w decyzji osobę w celu wykonywania pracy przy zwalczaniu epidemii, jest zobowiązana nawiązać z tą osobą stosunek pracy na czas wykonywania określonej pracy, jednak na okres nie dłuższy niż wskazany we wspomnianej decyzji,
• osobie skierowanej do pracy przysługuje wyłącznie wynagrodzenie zasadnicze w wysokości nie niższej niż 150% przeciętnego wynagrodzenia zasadniczego przewidzianego na danym stanowisku pracy w zakładzie wskazanym w tej decyzji lub w innym podobnym zakładzie, jeżeli w zakładzie wskazanym nie ma takiego stanowiska. Wynagrodzenie nie może być niższe niż wynagrodzenie, które osoba skierowana do pracy przy zwalczaniu epidemii otrzymała w miesiącu poprzedzającym miesiąc, w którym wydana została decyzja o skierowaniu jej do pracy przy zwalczaniu epidemii,
• ponadto osobie skierowanej do pracy przy zwalczaniu epidemii przysługuje zwrot kosztów przejazdu, zakwaterowania i wyżywienia, na zasadach określonych w przepisach o ustalaniu oraz wysokości należności przysługującej pracownikom państwowych jednostek z tytułu podróży służbowych na obszarze kraju. Zwrot kosztów z tytułu zakwaterowania lub wyżywienia nie przysługuje w przypadku zapewnienia w miejscu wykonywania pracy bezpłatnego zakwaterowania lub wyżywienia.

Należy mieć na uwadze, iż niewykonanie decyzji o skierowaniu do pracy przy zwalczaniu epidemii stanowi podstawę do nałożenia kary grzywny w wysokości do 5.000,00 zł.

W przypadku pytań pozostajemy do Państwa dyspozycji