Nieruchomość można obciążyć służebnością osobistą przyznającej uprawnionemu prawo do korzystania z nieruchomości w oznaczonym zakresie. Obciążona nieruchomość może być przedmiotem obrotu, czyli może zmieniać właścicieli i każdego kolejnego właściciela będzie obciążać ustanowiona służebność osobista. A zatem każdy kolejny właściciel nieruchomości będzie miał obowiązek znosić wykonywanie przez uprawnionego prawa do korzystania z nieruchomości.

Służebność osobista może w szczególności upoważniać uprawnionego do mieszkania w danym lokalu. Tego rodzaju służebność z natury rzeczy może zostać ustanowiona tylko na nieruchomości mieszkalnej.

Ustanowienie służebności osobistej może nastąpić w drodze umowy, przy czym oświadczenie właściciela nieruchomości powinno być dokonane w formie aktu notarialnego. A zatem sama umowa może być zawarta w każdej formie, w szczególności w formie pisemnej, jednak będzie ona skuteczna, jeżeli dodatkowo oświadczenie właściciela nieruchomości zostanie złożone w formie aktu notarialnego. Nie ma także przeszkód, żeby umowa o ustanowieniu służebności była zawarta w formie aktu notarialnego. Do zawarcia umowy może dojść też w ten sposób, że właściciel nieruchomości złoży oświadczenie w formie aktu notarialnego, a uprawniony ze służebności w innej dowolnej formie.

Zakres służebności osobistej i sposób jej wykonywania oznacza się, w braku innych danych, według osobistych potrzeb uprawnionego z uwzględnieniem zasad współżycia społecznego i zwyczajów miejscowych.

Mający służebność mieszkania może przyjąć na mieszkanie małżonka i dzieci małoletnie. Inne osoby może przyjąć tylko wtedy, gdy są przez niego utrzymywane albo potrzebne przy prowadzeniu gospodarstwa domowego. Dzieci przyjęte jako małoletnie mogą pozostać w mieszkaniu także po uzyskaniu pełnoletności. Można się umówić, że po śmierci uprawnionego służebność mieszkania przysługiwać będzie jego dzieciom, rodzicom i małżonkowi. Mający służebność mieszkania może korzystać z pomieszczeń i urządzeń przeznaczonych do wspólnego użytku mieszkańców budynku.

Jeżeli uprawniony z tytułu służebności osobistej dopuszcza się rażących uchybień przy wykonywaniu swego prawa, właściciel nieruchomości obciążonej może żądać zamiany służebności na rentę.

Służebność osobista jest niezbywalna. Nie można również przenieść uprawnienia do jej wykonywania.

Służebność osobista wygasa najpóźniej ze śmiercią uprawnionego.

Służebność osobista wygasa z upływem terminu na jaki została ustanowiona. Poza tym uprawniony może zrzec się służebności osobistej poprzez złożenie oświadczenia właścicielowi nieruchomości, wtedy potrzebny będzie jeszcze wniosek o wykreślenie służebności z księgi wieczystej, co determinuje wymóg złożenia oświadczenia o zrzeczeniu się służebności w formie pisemnej z podpisem notarialnie poświadczonym. Służebność osobista wygaśnie, jeżeli osoba uprawniona do niej stanie się właścicielem nieruchomości obciążonej.

Przyczyną wygaśnięcia służebności osobistej może być także niekorzystanie z niej przez uprawnionego przez lat dziesięć. Wobec jednak tego, że do wykreślenia z księgi wieczystej służebności potrzebny będzie dokument potwierdzający jej wygaśnięcie, konieczne może okazać się złożenie powództwa o ustalenie tego faktu. Jeżeli jednak sam uprawniony złoży oświadczenie potwierdzające wygaśnięcie w formie pisemnej z podpisem notarialnie poświadczonym, to powinno ono być wystarczające dla wykreślenia służebności z księgi wieczystej.

Jeszcze innym przypadkiem wygaśnięcia służebności osobistej może być egzekucyjna sprzedaż nieruchomości obciążonej. Wtedy w zależności od konfiguracji danego postępowania służebność osobista może zostać utrzymana w mocy albo może wygasnąć z momentem uprawomocnienia się postanowienia o przysądzeniu własności na rzecz nabywcy egzekucyjnego. A mianowicie w razie przysługiwania służebności osobistej pierwszeństwa przed wszystkimi hipotekami albo w razie braku obciążenia hipotecznego na nieruchomości obciążonej, a także w razie pełnego pokrycia wartości służebności osobistej w cenie nabycia (przy czym w wypadku ostatnim wartość służebności będzie zaliczona na cenę nabycia), służebność osobista pozostanie w mocy i będzie w dalszym ciągu obciążać nieruchomość mimo jej zbycia w toku egzekucji. W innych przypadkach służebność osobista wygasa z chwilą uprawomocnienia się postanowienia o przysądzeniu własności nieruchomości na rzecz nabywcy, a uprawniony z służebności zamiast niej nabywa prawo do zaspokojenia z ceny nabycia z pierwszeństwem przewidzianym w przepisach o podziale ceny uzyskanej z egzekucji.