Służebność osobista – co to jest?
Służebności osobiste należą do najbardziej rozpowszechnionych praw z którymi wiąże się określone
władztwo nad cudzą rzeczą. Nie dają one wprawdzie ich posiadaczowi takich uprawnień, jakie ma
właściciel, jednak zapewniają mu bardzo szerokie możliwości korzystania z nie należącej do niego
nieruchomości.

Co to jest służebność osobista?
Służebność osobista stanowi tzw. ograniczone prawo rzeczowe, które daje określone władztwo nad cudzą
rzeczą. Jest ona regulowana przepisami Kodeksu cywilnego. Służebność osobista obciąża daną nieruchomość i może zostać ustanowiona tylko i wyłącznie na rzecz oznaczonej osoby fizycznej, zwanej „służebnikiem” (art. 296 k.c.). Tym samym, nie jest może z niej korzystać jakakolwiek osoba prawna, czy też jednostka organizacyjna posiadająca zdolność prawną. Ustanowienie służebności osobistej na określonej nieruchomości powoduje, iż wynikające z niej zobowiązania dotyczą jej każdoczesnego właściciela. Oznacza to, że w razie jej przejścia na nowego właściciela, przysługuje ona uprawnionemu w dalszym ciągu w takiej samej postaci.

Na czym polega służebność osobista?
Służebność osobista może przybrać formę:
• bierną lub
• czynną.
Pierwsza z nich polega na zobowiązaniu właściciela nieruchomości obciążonej do niewykonywania
określonych uprawnień, które ma wobec swojej lub innej nieruchomości na podstawie przepisów o treści
i wykonywaniu prawa własności. Istotą drugiej jest wykonywanie przez uprawnionego określonych uprawnień w stosunku do cudzej nieruchomości (art. 285 § 1, w zw. z art. 297 k.c.). Najczęściej występującą służebnością osobistą jest służebność mieszkania.
Służebności osobiste mogą zostać ustanowione poprzez:
• zawartą pomiędzy stronami umowę cywilnoprawną,
• zapis windykacyjny,
• orzeczenie sądowe,
• decyzję administracyjną.

Jak powinna być wykonywana służebność osobista?
Celem ustanowienia służebności osobistej jest zaspokajanie osobistych potrzeb uprawnionego.
Wyznaczają one jej zakres oraz sposób wykonywania. Uwzględnia się przy tym zasady współżycia
społecznego i miejscowe zwyczaje (art. 298 k.c.). Przyjmuje się, iż „zasady współżycia społecznego” to reguły uczciwego, rzetelnego i lojalnego postępowania, zgodnego z powszechnie uznawanymi normami słuszności i etyki. Są one powszechnie akceptowanymi, ugruntowanymi w społeczeństwie regułami postępowania pomiędzy ludźmi. Zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego, sprzeczne z nimi działanie lub zaniechanie uprawnionego nie jest
uważane za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony (art. 5 k.c.). Zaznaczyć też trzeba, iż uprawniony z tytułu opisywanej służebności, zobowiązany jest do wykonywania swojego prawa w taki sposób, aby w jak najmniejszym stopniu utrudniało to korzystanie z nieruchomości obciążonej (art. 288, w zw. z art. 297 k.c.). Zaznaczyć trzeba, iż służebność osobista może zostać ustanowiona za odpowiednim wynagrodzeniem lub też jako uprawnienie nieodpłatne – decyduje o tym wola stron.
Do cech charakterystycznych służebności osobistych należą:
• wygasają najpóźniej ze śmiercią uprawnionego (art. 299 k.c.),
• są niezbywalne oraz nie można przenieść uprawnienia do ich wykonywania (art. 300 k.c.),
• nie można ich nabyć przez zasiedzenie. (art. 304 k.c.)