Przedsiębiorcy posiadający polską rezydencję podatkową, niejednokrotnie decydują się na dokonywanie wzajemnych rozliczeń w innej walucie niż złoty polski. Czy w takim przypadku również występuje konieczność stosowania split payment? Czy nasz kontrahent może skorzystać z tej metody dobrowolnie? Odpowiedź na poniższe pytania znajdziesz w naszym artykule.

W sytuacji, usługodawca ma według umowy otrzymać płatność w euro za usługi nieobjęte obowiązkowym split payment, to nabywca będący podmiotem krajowym – choć nie ma obowiązku – może dobrowolnie dokonać płatności kwoty VAT z wykorzystaniem komunikatu przelewu (split payment).  Należy wskazać, że z art. 106e ust. 11 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U.2020.106) wynika, że każda faktura wystawiona przez dostawcę krajowego w walucie obcej powinna posiadać przeliczony podatek VAT na polskie złote. Kwoty podatku wyrażone w walucie obcej wykazuje się w złotych przy zastosowaniu zasad przeliczania na złote przyjętych dla przeliczania kwot stosowanych do określenia podstawy opodatkowania. Kwoty wykazywane w fakturze zaokrągla się do pełnych groszy, przy czym końcówki poniżej 0,5 grosza pomija się, a końcówki od 0,5 grosza zaokrągla się do 1 grosza.

W przypadku faktury w walucie, jeżeli nie jest ona objęta obowiązkiem mechanizmu podzielonej płatności, nabywca może dokonać przelewu całego świadczenia (kwota brutto) na podany przez sprzedawcę rachunek rozliczeniowy/walutowy lub dobrowolnie skorzystać z możliwości dokonania split payment. W tym drugim przypadku, nabywca dokonuje dwóch odrębnych przelewów:

• pierwszy – przelew kwoty netto z faktury dokonywany w walucie obcej na zwykły rachunek rozliczeniowy kontrahenta, może to być rachunek walutowy,
• drugi – przelew kwoty podatku VAT w złotych polskich, dokonywany na rachunek VAT kontrahenta, tj. z zastosowaniem komunikatu przelewu.

Aby wykonać split payment w walucie obcej, należy posłużyć się komunikatem przelewu. By prawidłowo go zlecić, należy wskazać:

• rachunek rozliczeniowy sprzedawcy (rozliczeniowy, nie rachunek VAT);
• typ identyfikatora, np. NIP, i jego numer;
• kwotę brutto – wskazujemy podatek VAT z faktury (w PLN) – dzięki temu zostanie przelany tylko podatek VAT na rachunek VAT kontrahenta;
• kwotę podatku VAT – wskazujemy podatek VAT z faktury (w PLN);
• numer faktury VAT, której dotyczy przelew środków.

Wydaje się więc, że w praktyce nie ma opcji uniemożliwienia kontrahentowi zastosowania dobrowolnego split payment, gdyż przepisy obligują sprzedawcę do wskazania na fakturze “walutowej” podatku VAT w złotych polskich, natomiast nabywca nie musi znać numeru rachunku VAT aby dokonać podzielonej płatności, gdyż wybierając taką opcję system bankowy automatycznie dokonuje podziału przelewu na rachunek firmowy i prowadzony wraz z nim rachunek VAT. Na stronie rządowej: https://www.podatki.gov.pl/vat/bezpieczna-transakcja/mechanizm-podzielonej-platnosci-mpp/dobrowolny-mpp, zostało jednak wskazane, że w przypadku dobrowolnego split payment,  sprzedawca może zastrzec w umowie, że nie chce stosować mechanizmu podzielonej płatności jako formy rozliczeń. Kontrahenci mają w tym zakresie dowolność, która wynika z zasady swobody zawierania umów, i sami decydują, w jaki sposób rozliczają przeprowadzane transakcje. Wobec powyższego, możliwe jest umowne uregulowanie kwestii wyłączenia nieobowiązkowego split payment i wówczas dokonanie takiej płatności przez kontrahenta będzie wiązało się z nienależyty wykonaniem zobowiązania.

W przypadku zaś, gdy zastosowanie split payment dla danej transakcji jest obowiązkowe, wystawiający fakturę ma prawny obowiązek oznaczenia faktury klauzulą „mechanizm podzielonej płatności”. W przypadku wystawienia faktury bez obowiązkowego oznaczenia, organ podatkowy może ustalić dodatkowe zobowiązanie podatkowe w wysokości 30% kwoty podatku wykazanej na tej fakturze. Sankcja będzie naliczana wyłącznie od wartości kwoty VAT, która przypada na dostawę towarów i usług objętych obowiązkowym mechanizmem podzielonej płatności. Transakcje objęte obowiązkowym split payment muszą być realizowane przez rachunki rozliczeniowe założone dla działalności gospodarczej, czyli konta firmowe. Jeśli kupujący płaci za transakcję objętą obowiązkiem podzielenia płatności, sprzedający musi mieć konto VAT, żeby ją przyjąć. Konto takie otwarte zostało automatycznie przez bank dla każdego konta firmowego, kiedy weszły w życie przepisy o dobrowolnym mechanizmie podzielonej płatności (2018 r.). Sprzedawca nie musi wykazywać  na fakturze rachunku VAT dla konta  firmowego – rozdzielenie należnej płatności na kwotę netto i VAT następuje w systemie banku.

Jeżeli nabywca, pomimo prawnego obowiązku, nie zapłaci faktury za pomocą split payment, to wówczas organ podatkowy ustali sankcję w wysokości odpowiadającej 30% kwoty VAT, która przypada na nabyte towary lub usługi objęte obowiązkowym mechanizmem podzielonej płatności. Dodatkowo, gdy kwota należności zostanie opłacona z pominięciem split payment, mimo zawarcia na fakturze adnotacji, że płatność powinna być dokonana w ten sposób, to od 1 stycznia 2020 r. nabywca nie będzie mógł zaliczyć jej w koszty podatkowe.

Na zakończenie należy wskazać, że split payment odnosi się wyłącznie transakcji krajowych. Tym samym mechanizm podzielonej płatności nie dotyczy transakcji dokonywanych z kontrahentami z zagranicy, tj. nieposiadającymi polskiej rezydencji podatkowej.

Należy również pamiętać, że nie wystawienie faktury z adnotacją o split payment, gdy będzie to obowiązkowe, będzie również wadliwym wystawieniem faktury, podlegającym odpowiedzialności z Kodeksu karnego skarbowego, który w art.  62 przewiduje:

1. Kto wbrew obowiązkowi nie wystawia faktury lub rachunku, wystawia je w sposób wadliwy albo odmawia ich wydania, podlega karze grzywny do 180 stawek dziennych.

2. Kto fakturę lub rachunek wystawia w sposób nierzetelny albo takim dokumentem się posługuje, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od roku, albo obu tym karom łącznie.

2a. Kto fakturę lub rachunek wystawia w sposób nierzetelny albo takim dokumentem się posługuje, a kwota podatku wynikająca z faktury albo suma kwot podatku wynikających z faktur jest małej wartości, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności, albo obu tym karom łącznie.

3. Karze określonej w § 1 podlega także ten, kto wbrew obowiązkowi nie przechowuje wystawionej lub otrzymanej faktury lub rachunku, bądź dowodu zakupu towarów.

4. Karze określonej w § 1 podlega także ten, kto wbrew przepisom ustawy dokona sprzedaży z pominięciem kasy rejestrującej albo nie wyda dokumentu z kasy rejestrującej, stwierdzającego dokonanie sprzedaży.

5. W wypadku mniejszej wagi, sprawca czynu zabronionego określonego w § 1-4 podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.

W przypadku pytań, pozostajemy do Państwa dyspozycji.