Uprawnienia ojca z uwagi na narodziny dziecka
Na podstawie Kodeksu pracy (tj. Dz.U z 2016 r., poz.1666 ze zm.) pracownikowi – zarówno matce jak i ojcu – przysługuje szereg uprawnień z uwagi na narodziny dziecka. I tak jak prawa matki są dość dobrze znane z uwagi na powszechne przekonanie o tych prawach, tak prawom ojca co do zasady nie poświęca się zbyt wiele uwagi. Dziś postanowiliśmy to nadrobić i poniżej przedstawiamy syntetyczny skrót tych uprawnień.
| Uprawnienia ojca | Podstawa prawna | |
| Urlop okolicznościowy | z tytułu urodzenia się dziecka mężczyźnie przysługują dwa dni urlopu okolicznościowego. Za ten czas ojciec zachowuje prawo do wynagrodzenia. | § 15. pkt.1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy |
| Urlop ojcowski | ojcu przysługuje urlop ojcowski z tytułu urodzenia się dziecka udzielany w wymiarze dwóch tygodni na pisemny wniosek pracownika złożony nie później niż 7 dni przed planowanym rozpoczęciem urlopu. Ojciec może skorzystać z takiego urlopu do ukończenia przez dziecko 2 lat. | art. 182 (3) § 1 k.p. |
| Urlop macierzyński | ojciec może skorzystać z urlopu macierzyńskiego po 14 tygodniu urlopu macierzyńskiego wykorzystanego przez matkę dziecka po porodzie (lub po 8 tyg. w wypadku orzeczenia o niezdolności do samodzielnej egzystencji matki) w wypadku jej rezygnacji z tegoż urlopu, w wymiarze odpowiadajcemu liczbie tygodni pozostałych do wykorzystania w ramach tego urlopu (zależy od ilości dzieci urodzonych w ramach jednego porodu). Ojcu przysługuje wtedy prawo do pobierania zasiłku macierzyńskiego za części urlopu macierzyńskiego przypadającej po dniu rezygnacji przez ubezpieczoną – matkę dziecka z pobierania zasiłku macierzyńskiego. Matka zobowiązana jest złożyć pisemny wniosek w sprawie rezygnacji z korzystania z części urlopu macierzyńskiego w terminie nie krótszym niż 7 dni przed przystąpieniem do pracy. Urlop ojcu udzielany jest na jego pisemny wniosek, składany w terminie nie krótszym niż 14 dni przed rozpoczęciem korzystania z części urlopu. | art. 180 k.p. |
| Urlop rodzicielski | po urlopie macierzyńskim zarówno matka jak i ojciec moga skorzystać z urlopu rodzicielskiego w tym samym czasie w łącznym wymiarze 32 lub 34 tygodni (urodzone jedno lub dwoje dzieci). Urlop nalezy wykorzystać jednorazowo lub w częściach do ukończenia przez dziecko 6 roku życia. Wniosek o udzielenie urlopu rodzicielskiego należy złożyć w terminie 21 dni przed planowanym terminem jego rozpoczęcia. | art. 181 (1a) ,182 (1c) i 182 (1d) k.p. |
| Urlop wychowawczy | ojciec zatrudniony conajmniej 6 miesięcy ma prawo do urlopu wychowawczego w wymiarze 36 miesięcy do wykorzystania łącznie z matką dziecka (tj. moga razem przebywać na urlopie ale jego łączny wymiar nie może przekroczyć 36 miesięcy-po 18 na osobę). Urlop jest udzielany na okres nie dłuższy niż do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6 rok życia. Z powodu złego stanu zdrowia dziecka (potwierdzonego orzeczeniem o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności) niezależnie od ww. urlopu może zostać udzielony urlop wychowawczy w wymiarze 36 mies. do wykorzystania do ukończenia przez dziecko 18 roku życia. Zarówno ojcu, jak i matce przysługuje wyłączne prawo do jednego miesiąca urlopu wychowawczego. Jeżeli tylko ojciec korzysta z urlopu przysługuje mu on w wymiarze 35 miesięcy. Urlop wychowawczy jest udzielany na pisemny wniosek pracownika składany w terminie nie krótszym niż 21 dni przed rozpoczęciem korzystania z urlopu. | art. 186 k.p. |
| Dni na opiekę | ojcu wychowującemu przynajmniej jedno dziecko w wieku do 14 lat przysługuje w ciągu roku kalendarzowego zwolnienie od pracy w wymiarze 16 godzin albo 2 dni, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia (do wykorzystania łącznie z matką). Urlop niewykorzystany w danym roku kalendarzowym nie przechodzi na następny rok. | art. 188 k.p. |