MENU

Zarzut przedawnienia w postępowaniu grupowym

13W postępowaniu grupowym o ustalenie odpowiedzialności pozwanego (art. 2 ust. 3 ustawy z dnia 17 grudnia 2009 r. o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym, Dz. U. z 2010 r., Nr 7, poz. 44) sąd bada zarzut przedawnienia roszczenia pieniężnego, jeżeli dotyczy on wszystkich członków grupy i oparty jest na jednakowych okolicznościach odnoszących się do nich wszystkich. Tak uznał Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 16 września 2015 roku, III CZP 51/15. Ustawa o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym zaczęła obowiązywać w 2010 roku. Od tego czasu kształtuje się praktyka orzecznicza stosowania tej ustawy. Każde orzeczenie Sądu Najwyższego wydane na gruncie powołanej ustawy pomaga w ujednoliceniu wspomnianej praktyki orzeczniczej. Także wskazana uchwała pomoże sądom powszechnym przy orzekaniu w postępowaniach grupowych. Przytoczone orzeczenie dotyczy procesu o ustalenie odpowiedzialności pozwanego. Wedle art. 2 ust. 3 ww. ustawy w sprawach o roszczenia pieniężne powództwo może ograniczać się do żądania ustalenia odpowiedzialności pozwanego. W takim przypadku powód nie jest obowiązany wykazywać interesu prawnego w ustaleniu. W tego rodzaju procesie grupowym sąd nie zasądza na rzecz powodów żadnych kwot. Sąd ogranicza się wtedy do badania, czy powództwo jest usprawiedliwione co do zasady. W razie uzyskania w postępowaniu grupowym orzeczenia ustalającego odpowiedzialność pozwanego każdy z powodów w indywidualnym procesie może dochodzić należnych mu kwot od pozwanego. Wtedy już przedmiotem kolejnego postępowania jest tylko wysokość świadczenia, albowiem odpowiedzialność pozwanego co do samej zasady została już rozstrzygnięta w postępowaniu grupowym.

Warto zwrócić uwagę, że początek terminu przedawnienia w przypadku roszczeń grupowych może być często tożsamy dla wszystkich powodów, którzy z jednego zdarzenia (np. z zawalenia się budynku) wywodzą swoje roszczenia. Wtedy upływ przedawnienia dla wszystkich uprawnionych upłynie w tym samym czasie, o ile jednak nie dojdzie do zawieszenia lub przerwania biegu przedawnienia w stosunku do któregoś z nich. W przypadku zawieszenia przedawnienia nie biegnie ono przez czas zawieszenia (przykładowo bieg przedawnienia nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu co do wszelkich roszczeń, gdy z powodu siły wyższej uprawniony nie może ich dochodzić przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw danego rodzaju – przez czas trwania przeszkody).  Z kolei w razie przerwania przedawniania po przerwie liczone jest ono na nowo (jako przykład można wskazać uprzednie złożenie przez jednego powodów w sądzie wniosku o zawezwanie pozwanego do próby ugodowej albo uznanie roszczenia przez pozwanego wobec jednego z powodów).  Jeżeli zatem jeden  z powodów powoła się na zawieszenie czy przerwę przedawnienia w stosunku do niego, to okoliczności faktyczne nie będą wtedy jednakowe dla wszystkich członków grupy. Ciekawość wzbudza, czy Sąd Najwyższy w uzasadnieniu powołanej uchwały wyjaśni, jak w takiej sytuacji powinien zachować się sąd powszechny rozpoznający powództwo grupowe.