Zmiana ilości udziałów wspólników – sposób 2/3 – Darowizna części udziałów
Z art. 890 § 1 k.c. wynika, że przy zawarciu umowy darowizny oświadczenie darczyńcy powinno być złożone w formie aktu notarialnego. Jeśli jednak umowa darowizny zostanie zawarta bez zachowania tej formy i przyrzeczone świadczenie zostało spełnione, to dochodzi do konwalidacji, czyli uzdrowienia tej umowy. Krótko mówiąc, ważna jest darowizna wykonana, choćby umowa nie była zawarta w formie aktu notarialnego. Nie wyłącza to jednak kodeksowego obowiązku dochowania formy pisemnej z notarialnym poświadczeniem podpisów dla umowy, której przedmiotem jest zbycie udziałów w spółce z o.o. (art. 180 k.s.h. w związku z art. 890 § 2 k.c.). W praktyce więc umowa darowizny udziałów dla wywołania zamierzonego skutku powinna być zawarta w formie pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi.
W umowie należy w sposób wyraźny wskazać, że darczyńca przenosi wszystkie lub niektóre udziały w spółce na obdarowanego, a ten ostatni je przyjmuje.
Zawarcie umowy darowizny udziałów, co do zasady, wywołuje skutki jedynie między stronami tej umowy. Aby zmienić ten stan rzeczy, spółka musi zostać zawiadomiona o zawarciu umowy. Zawiadomienie może przekazać zarówno darczyńca, jak i obdarowany. Należy w nim wskazać strony umowy i ilość nabytych udziałów. Trzeba do niego koniecznie dołączyć egzemplarz umowy (z podpisem notarialnie poświadczonym). Z chwilą zawiadomienia przez jednego z zainteresowanych o fakcie zbycia przejście udziałów staje się skuteczne wobec spółki (art. 187 K.s.h.). Od tego momentu nabywca może już uczestniczyć w zgromadzeniu wspólników. Następnie spółka powinna zgłosić zaistniałą zmianę do sądu rejestrowego.
Zgłoszenia trzeba dokonać zarówno gdy w wyniku transakcji zmienia się grono takich wspólników, jak i gdy dochodzi tylko do zmiany ilości lub łącznej wysokości posiadanych przez nich udziałów.
Konsekwencje podatkowe darowizny części udziałów
Nabycie udziałów przez osobę fizyczną tytułem darowizny podlega podatkowi od spadków i darowizn, przy czym obowiązek podatkowy ciąży na obdarowanym. Wynika tak z art. 1 ust. 1 oraz z art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Wysokość podatku uzależniona jest od grupy podatkowej, do której zaliczony jest nabywca. Kwestie przynależności do poszczególnych grup i wysokości podatku uregulowane są w art. 14 i art. 15 ustawy. W razie gdy wartość rynkowa udziałów nie przekracza kwoty wolnej od podatku wynoszącej obecnie 10.278 zł, to darowizna nie podlega opodatkowaniu. Przy tym kwotę wolną odnosi się do wartości majątku nabytego łącznie od tej samej osoby w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie. W terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego (zasadniczo zbiegającego się z chwilą zawarcia umowy darowizny) darczyńca ma obowiązek złożyć zeznanie podatkowe na formularzu SD-3.
Darowizna udziałów nie skutkuje po stronie obdarowanego powstaniem przychodu podlegającego opodatkowaniu PIT.
Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają umowy darowizny w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy (art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. d ustawy o PCC). Tym samym darowizna udziałów w Spółce, niezwiązana z przejęciem długów i ciężarów, nie będzie czynnością opodatkowaną podatkiem od czynności cywilnoprawnych.
pod redakcją r.pr. Marcina Milewskiego