Spore zmiany w kodeksie rodzinnym i opiekuńczym. Dnia 15 listopada 2021 roku Rządowe Centrum Legislacji opublikowało projekt ustawy o zmianie ustawy Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy (druk nr 1092). Głównym jego celem jest wprowadzenie rodzinnego postępowania informacyjnego oraz natychmiastowych świadczeń alimentacyjnych. 

Zmiany w kodeksie rodzinnym. Z czym to się wiąże?

Kolejne bardzo istotne zmiany w kodeksie rodzinnym. Rodzinne postępowanie informacyjne jest ściśle związane z ochroną dzieci. Zgodnie z proponowanymi zmianami jeśli małżonkowie, którzy mają wspólne dzieci, chcą się rozwieść lub wystąpić z pozwem o separację, ich sprawa będzie musiała zostać poprzedzona tzw. rodzinnym postępowaniem informacyjnym. Jego celem ma być pojednanie małżonków, a jeśli nie ma takiej możliwości – zawarcie ugody regulującej sposób wykonywania władzy rodzicielskiej, utrzymywanie kontaktów z dziećmi oraz kwestię alimentów.

Postępowanie informacyjne nie byłoby przeprowadzane w sytuacji, gdy jeden z małżonków został prawomocnie skazany za umyślne przestępstwo popełnione na szkodę drugiego małżonka bądź ich wspólnego małoletniego dziecka lub przedstawiono mu zarzut popełnienia takiego czynu – chyba że z wnioskiem o przeprowadzenie rodzinnego postępowania informacyjnego wystąpiłby małżonek pokrzywdzony.

Spotkania te miałyby być prowadzone przez sędziego, referendarza sądowego, urzędnika sądowego, asystenta sędziego lub stałego mediatora. Dzięki nim małżonkowie mieliby być informowani o działaniach jakie powinni podjąć dla utrzymania małżeństwa lub zawarcia ugody.

Mediacja rodzinna miałaby trwać miesiąc, licząc od zakończenia spotkania informacyjnego, przy czym mogłaby zostać wydłużona na zgodny wniosek stron. Koniecznym elementem pozwu o rozwód lub separację byłoby postanowienie o umorzeniu postępowania informacyjnego oraz ugoda, jeśli została zawarta.

Sądy już teraz mają możliwość skierowania stron na mediację, jeśli istnieją przesłanki wskazujące na możliwość utrzymania małżeństwa. Często stosowanym narzędziem jest również mediacja w zakresie władzy rodzicielskiej czy kontaktów z dzieckiem. Zgodnie z uzasadnieniem projektu ustawy, postępowanie informacyjne miałoby prowadzić do tego, by małżonkowie nie podejmowali decyzji o rozwodzie pochopnie.

Zgodnie z planowaną zmianą do rodzinnego postępowania informacyjnego nie będą stosowane przepisy dotyczące zabezpieczenia postępowania

Natychmiastowe świadczenia alimentacyjne

Kolejna ważna zmiana to dochodzone w postępowaniu nakazowym natychmiastowe świadczenia alimentacyjne. Zgodnie ze zmianami, pozew byłby składany na urzędowym formularzu, a jedynymi załączanymi do niego dokumentami byłyby oświadczenie powoda o wszystkich faktach istotnych dla ustalenia zasadności powództwa oraz odpis aktu urodzenia powoda. Oświadczenie miałoby zawierać:

• informacje o dochodach uzyskiwanych przez powoda i jego przedstawicieli ustawowych, 
• o kosztach utrzymania powoda oraz o liczbie dzieci pochodzących od tych samych rodziców, od których pochodzi powód, uprawnionych do świadczeń alimentacyjnych
  

Wysokość natychmiastowych świadczeń alimentacyjnych byłaby wyznaczana w sposób określony w przepisach:

• 21% minimalnego wynagrodzenia za pracę względem jednego dziecka,
• 19 % minimalnego wynagrodzenia za pracę na każde z dwojga dzieci pochodzących od tych samych rodziców,
• 17 % minimalnego wynagrodzenia za pracę na każde z trojga dzieci pochodzących od tych samych rodziców,
• 15 % minimalnego wynagrodzenia za pracę na każde z czworga dzieci pochodzących od tych samych rodziców,
• 13 % minimalnego wynagrodzenia za pracę na każde z pięciorga i więcej dzieci pochodzących od tych samych rodziców.

Warto wspomnieć również, że w świetle zmian obowiązek alimentacyjny względem dziecka nieposiadającego orzeczenia o niepełnosprawności, ustalony wyrokiem lub ugodą zawartą przed sądem albo mediatorem, będzie wygasał z dniem ukończenia przez dziecko 25 lat i z tym samym dniem tytuł wykonawczy stwierdzający ten obowiązek utraci moc co do świadczeń wymagalnych w przyszłości. Jednakże, może on być przedłużony na wniosek dziecka, ze zwględu na okoliczności szczególne.