Często można usłyszeć zdanie, że w życiu dwie rzeczy pozostają pewne: śmierć i podatki. Sama wypowiedź jest przypisywana prezydentowi Abrahamowi Lincolnowi, ale warto też zauważyć, że w tym drugim przypadku można mówić o pewności obowiązku podatkowego, jednak bez pewności co do aktualnych wymogów ze strony przepisów prawa. Liczba stron aktów prawnych w samym 2018 r. odnoszących się do problematyki podatkowej jest liczona w tysiącach.

W dniu 13 listopada 2018 r. Prezydent RP złożył swój podpis pod Ustawą z dnia 23 października 2018 r. o zmianie Ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, Ustawy      o podatku dochodowym  od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw. Jest to istotna nowelizacja, ponieważ wiąże się z licznymi zmianami w podatkach dochodowych, które w większości zaczęły obowiązywać od dnia 1 stycznia 2019 r.

Przypomnijmy najpierw, co kryje się za skrótem PIT. Jest to zapożyczenie z języka angielskiego, oznacza Personal Income Tax, czyli podatek od dochodów osobistych. PIT jest podatkiem bezpośrednim, który obejmuje dochody uzyskiwane przez osoby fizyczne. Warto dodać, że „PIT” to także nazwa urzędowych druków rozpowszechnianych w Polsce przez Ministerstwo Finansów, za pomocą których podatnicy składają deklaracje rozliczeniowe w zakresie podatku od dochodów osobistych.

Zasady opodatkowania normuje tzw. Ustawa o PIT, która dzieli przychody na dwie grupy:

• związane z pracą,
• związane z majątkiem.

Jakie dochody obejmuje PIT?

Opodatkowaniem są objęte dochody, których źródłami są m. in.:

• stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni, które jest związana z produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta,
• działalność wykonywana osobiście (np. z tytułu umowy o dzieło, umowy zlecenia, czy kontraktu menedżerskiego),
• działalność gospodarcza o charakterze pozarolniczym,
• działy specjalne produkcji rolnej (np. hodowla zwierząt futerkowych),
• nieruchomości lub ich części,
• najem, podnajem, dzierżawa, poddzierżawa, a także inne umowy o zbliżonym charakterze, także dzierżaw, poddzierżawa działów specjalnych produkcji rolnej oraz gospodarstwa rolnego lub jego składników na cele nierolnicze, albo na kierowanie działami specjalnymi w zakresie produkcji rolnej, z wyjątkiem składników majątku związanych z działalnością gospodarczą.

PIT – akty prawne

Zagadnienia związane z opodatkowaniem podatkiem dochodowym PIT zostały ujęte przede wszystkim w następujących aktach prawnych:

• Ustawa o PIT, czyli Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 ze zm.),
• Ustawa z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. Nr 144, poz. 930 ze zm.),
• Ustawa z dnia 24 sierpnia 2006 t. o podatku tonażowym (Dz. U. nr 183, poz. 1353),
• kilkadziesiąt rozporządzeń i obwieszczeń wydanych przez Ministra Finansów.

Osoby fizyczne mające miejsce zamieszkania na obszarze Polski podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości dochodów, bez względu na miejsce położenia źródła przychodów, a zatem także w sytuacji, gdy uzyskują dochody za granicą. Wówczas mówimy o tzw. nieograniczonym obowiązku podatkowym. Z kolei osoby, które nie mają w Polsce miejsca zamieszkania, są objęte obowiązkiem podatkowym od dochodów osiąganych na terytorium Polski, co jest określane mianem ograniczonego obowiązku podatkowego. Należy ponadto zaznaczyć, iż w ostatnich latach PIT jest rozliczany poprzez internet, co spotkało się z pozytywną reakcją społeczną – w roku 2018 z takiej formy rozliczenia skorzystało 11,4 mln osób.

Nowe przepisy wprowadzają istotne, a nawet rewolucyjne zmiany odnośnie problematyki PIT-u. Na podstawie przyjętych regulacji prawnych nie będzie konieczne składanie żadnego wniosku o rozliczenia PIT przez fiskusa, jak dzieje się to obecnie, nie trzeba będzie przesyłać uzupełnionych osobiście deklaracji PIT, ani składać w urzędzie. To urząd wypełni zeznania za podatników, którzy zachowają oczywiście prawo do korekty, ale z własnej inicjatywy. PIT-37 i PIT-38 będą rozliczone tą metodą za rok 2018, natomiast inne deklaracje, czyli PIT-36, PIT-36L, czy PIT-38 począwszy od dochodów za 2019 rok.

PIT – główne zmiany

Można zbiorczo przedstawić kluczowe tegoroczne zmiany w Ustawie o PIT. I tak trzeba wskazać:

• możliwość łącznego opodatkowania dochodów małżonków oraz preferencyjnego opodatkowania dochodów osób samotnie wychowujących dzieci również wtedy, gdy złożenie zeznania rocznego ma miejsce po terminie, czyli po dniu 30 kwietnia,
• uwzględnienie przez spadkobiercę okresu posiadania nieruchomości lub praw majątkowych przez spadkodawcę celem obliczenia 5-letniego okresu warunkującego możliwość nieopodatkowania dochodów z tytułu ich zbycia,
• uwzględnienie roku nabycia lub wybudowania nieruchomości, a także roku nabycia innych praw o charakterze majątkowym względem majątku wspólnego małżonków celem obliczenia 5-letniego okresu warunkującego możliwość nieopodatkowania dochodów z ich zbycia po ustaniu wspólności majątkowej małżeńskiej,
• zwolnienie z opodatkowania przychodów, które powstały z tytułu odpłatnego zbycia nieruchomości (części lub udziału) wchodzących w skład gospodarstwa rolnego, z wyjątkiem przychodu z tytułu odpłatnego zbycia gruntów, które na skutek zbycia utraciły charakter rolny,
• ustalenie, że nie uznaje się za koszty uzyskania przychodów np.: odpisów z tytułu zużycia samochodu osobowego, w części ustalonej od wartości samochodu przewyższającej równowartość: 225 tys. zł (było 30 tys. euro) w przypadku samochodu elektrycznego i 150 tys. zł (było zł 20 tys. euro) w przypadku pozostałych samochodów osobowych; składek dla organizacji zrzeszających przedsiębiorców i pracodawców, działających na podstawie odrębnych ustaw – do wysokości łącznie nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty odpowiadającej 0,25% (było 0,15%) kwoty wynagrodzeń wypłaconych w poprzednim roku podatkowym.

Bez wątpienia najważniejsza zmiana, jak wspomniano, polega na tym, że osoby składające PIT-37 i PIT-38 będą mogły skorzystać z gotowego formularza, który zostanie uzupełniony za nich przez urzędnika skarbowego. Krajowa Administracja Skarbowa (KAS) wypełni za podatnika roczne zeznanie podatkowe bez konieczności składania stosownego wniosku w tej kwestii. Od 15 lutego 2019 r. sam podatnik zapozna się z wypełnionym przez KAS zeznaniem na właściwym Portalu Podatkowym.

Możliwość rocznego rozliczenia PIT obejmie podatników rozliczających się:

• indywidualnie,
• wspólnie z małżonkiem,
• w sposób opracowany dla osób samotnie wychowujących dzieci.

Opracowane przez KAS zeznanie podatkowe będzie możliwe do zweryfikowania i zaakceptowania bez zmian, co oznaczać będzie złożenie przez podatnika rozliczenia rocznego PIT. W zakresie zeznań PIT-37 i PIT-38 nie trzeba podejmować żadnych działań – otóż z upływem terminu do składania zeznań rocznych, zeznanie przygotowane prze KAS zostanie w sposób automatyczny zaakceptowane, a zatem uznane za złożone przez podatnika rozliczenia rocznego PIT.

Istnieje także możliwość modyfikacji lub uzupełnienia formularza w zakresie danych, których nie posiada KAS, a po ich zaakceptowaniu uznaje się, że dokonano złożenia przez podatnika rozliczenia rocznego PIT. Przewidziano także możliwość odrzucenia rozliczenia przygotowanego przez KAS i samodzielnego wypełnienia dokumentu.

W zeznaniu przygotowanym przez KAS podatnicy mają możliwość wskazania lub aktualizacji numeru rachunku osobistego zgłoszonego w urzędzie skarbowym do zwrotu nadpłaty. Zeznania podatkowe będą dostępne od 15 lutego roku następującego po roku podatkowym do 30 kwietnia.

Limity zwolnień

Ponadto, zmiany w PIT 2019 za 2018 rok obejmują limity zwolnień podatkowych w przypadku trzech typów świadczeń:

• z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych – z 380 zł do 1000 zł,
• z byłego zakładu pracy dla emerytów i rencistów – z 2280 zł do 3000 zł,
• dopłat do wypoczynku dzieci ze środków obrotowych – z 760 zł do 2000 zł.

Do zmian w PIT 2019 za 2018 rok należy również podwyższona kwota wolna od podatku 2019. Dzięki temu kwota dochodu, od której nie trzeba będzie odprowadzać podatku, podniesie się  z dotychczasowych 6600 zł do 8000 zł. Jest to korzystne szczególnie dla osób zarabiających najmniej, np. na podstawie umów cywilnoprawnych.

Ustawa objęła swoimi zmianami również przychody twórców. Limit umożliwiający korzystanie z 50% kosztów uzyskania przychodu wzrósł dwukrotnie, aż do kwoty 85 528 zł rocznie. Wystąpiły pewne ograniczenia odnośnie tego, kto może z nich korzystać – aktorzy, pisarze, publicyści, dziennikarze, osoby prowadzące działalność naukowo – dydaktyczną i badawczo – rozwojową. Nie przydadzą się już jednak takich zawodom jak: copywriterzy, którzy do tej pory mieli taką możliwość, tłumacze, analitycy, inżynierowie i projektanci, geodeci, projektanci odzieży.

Prawo podatkowe jest nowelizowane tak intensywnie, że osoba, która nie nadąża za zmianami, może nie być świadoma swoich obowiązków i uprawnień. Nie mając wykształcenia prawniczego, nie jest w stanie na bieżąco weryfikować swojej sytuacji, narażając się na przykre skutki w postaci uruchomienia kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej, czy wszczęcia postępowania podatkowego.