Zwolnienia podatkowe w przypadku darowizn i spadków to istotny element polskiego systemu prawnego, który ma na celu złagodzenie obciążeń fiskalnych w relacjach rodzinnych i bliskich. Kluczową rolę odgrywa tutaj podział na grupy podatkowe, w ramach których ustala się różne limity kwot wolnych od podatku oraz stawki podatkowe. 

Podział na grupy podatkowe w prawie polskim

W polskim prawie spadkowym i darowizn podatkowych wyróżnia się trzy grupy podatkowe (plus grupa 0 jako szczególna kategoria), które różnicują osoby ze względu na stopień pokrewieństwa i bliskość relacji z darczyńcą lub spadkodawcą.

• Grupa 0: Do tzw. zerowej grupy podatkowej, określonej w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn, należą do małżonkowie, zstępni (dzieci, wnuki), wstępni (rodzice, dziadkowie), pasierb, rodzeństwo, ojczym i macocha.
• Grupa I: małżonek, zstępni, wstępni, pasierb, zięć, synowa, rodzeństwo, ojczym, macocha i teściowie
• Grupa II: Zstępni rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępni i małżonkowie pasierbów, małżonkowie rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonkowie rodzeństwa małżonków, małżonkowie innych zstępnych
• Grupa III: pozostałe osoby 

Grupa 0 i I – zwolnienie z podatku

W przypadku osób należących do grupy 0 wszystkie darowizny mogą być całkowicie zwolnione z podatku, niezależnie od ich wartości. Zwolnienie to przysługuje również po przekroczeniu kwoty wolnej, o ile zostaną spełnione wymagane formalności. Kluczowym warunkiem jest zgłoszenie darowizny do właściwego naczelnika urzędu skarbowego w ciągu 6 miesięcy od momentu powstania obowiązku podatkowego, poprzez złożenie formularza SD-Z2. Zgłoszenie staje się konieczne dopiero w przypadku darowizn przekraczających kwotę wolną od podatku, która dla grupy I (w tym grupy 0) wynosi 36 120 zł.

Grupa II i III – zwolnienie z podatku

Grupa II: Kwota wolna od podatku to 27 090 złotych.

Grupa III: Kwota wolna od podatku to 5 733 złotych.

Stawki podatku

1) od nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej: 

do 11 833 zł – 3%

11 833 zł – 23 655 zł – 355 zł i 5% od nadwyżki ponad 11 833 zł

od 23 655 zł – 946 zł 60 gr i 7% od nadwyżki ponad 23 665 zł

2) od nabywców zaliczonych do II grupy podatkowej:

do 11 833 zł – 7%

11 833 zł – 23 655 zł – 828 zł 40 gr i 9% od nadwyżki ponad 11 833 zł

od 23 655 zł – 1893 zł 30 gr i 12% od nadwyżki ponad 23 665 zł

3) od nabywców zaliczonych do III grupy podatkowej:

do 11 833 zł – 12%

11 833 zł – 23 655 zł – 1420 zł i 16% od nadwyżki ponad 11 833 zł

od 23 655 zł – 3313 zł 20 gr i 20% od nadwyżki ponad 23 665 zł

*Informacje aktualne na dzień 19 listopada 2024 r.